بزرگنمايي:

پیام سپاهان - در هفته‌های اخیر و با توقیف نفتکش ایرانی از سوی بریتانیا، تنش در روابط میان ایران و انگلستان به حد بی‌سابقه‌ای افزایش یافت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، روابط ایران و انگلیس شاهد تنگناهای منحصر به فردی بوده که دلیل عمده آن عدم پذیرش واقعیات جدید بعد از انقلاب، توسط انگلیسی‌ها بوده است و همواره بریتانیا دیدگاه تقابلی به جمهوری اسلامی ایران داشته است، چراکه دیدگاه‌های ایران اسلامی را منطبق بر منافع خود در منطقه و خلیج فارس ندیده است.
در پی توقیف نفتکش ایرانی "گِریس وان"حامل دو میلیون بشکه نفت خام در تنگه جبل‌الطارق توسط نیروی دریایی انگلستان و دولت خودمختار جبل‌الطارق، تنش در روابط میان ایران و انگلستان بالا گرفت. "جِرمی هانت"- وزیر خارجه انگلستان مدعی شد این نفتکش ایرانی به مقصد سوریه در حرکت بوده است و چون سوریه تحت تحریم اتحادیه اروپا است، ایران قصد شکستن تحریم را داشته و به همین دلیل نفتکش را توقیف کرده‌اند.
اما در مقابل، مقامات کشورمان با رد ادعاهای بریتانیایی‌ها، این ادعاها را از اساس تکذیب و اعلام کردند مقصد نفتکش ایرانی، سوریه نبوده است. همچنین برخی از مسئولان خواستار این شدند تا ایران هم مقابله به مثل کند. در این میان بریتانیا از اعزام یک ناو جنگی به خلیج فارس خبر داده است تا به ادعای خودشان کشتی‌های تجاری انگلیسی را برای عبور از تنگه هرمز اسکورت کنند.
برای بررسی بیشتر تنش به وجود آمده میان ایران و انگلستان و اینکه پیش زمینه‌های تنش در روابط میان این دو کشور چه عواملی هستند و از این تنش چه کشورهایی بیشتر سود می‌برند، خبرنگار ایسنا- منطقه اصفهان با محمدعلی بصیری- استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان به گفت‌وگو پرداخت که در ادامه می‌خوانید:
بریتانیا در پی ارائه نقش سنتی خود در خلیج فارس است
بصیری گفت: تنش به وجود آمده اخیر میان ایران و انگلستان چند علت دارد. مهم‌ترین علت، این است که انگلستان با چالش"بِرگزیت" مواجه است و در واقع به دنبال یک سیاست مستقل از اتحادیه اروپا است. حوزه سنتی نفوذ انگلستان در گذشته، خلیج فارس و کشورهای حاشیه این خلیج و مستعمرات این کشور بوده است و قبل از تنش به وجود آمده نیز انگلستان نیروهایی را در خلیج فارس داشت تا این نقش سنتی را به نوعی بروز دهد و مانندِ قبل از خروج از شرق کانال سوئز، دوباره این نقش را احیا کند.
وی افزود: علت دیگر این است که در مجموعه اتحادیه اروپا، نزدیک‌ترین کشور به آمریکا، انگلستان و مجموعه کشورهای آنگلوساکسون هستند و هم‌اکنون که تنش میان ایران و آمریکا تشدید شده است در میان اروپایی‌ها، انگلستان است که حساسیت بیشتری از خود نشان می‌دهد و خود را شریک و جزئی از این تنش می‌داند.
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، تصریح کرد: اگر دقت کنیم بعد از توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق، دونالد ترامپ از انگلستان تشکر کرد.
بصیری در خصوص دلیل سوم تنش‌های به وجود آمده میان ایران و بریتانیا، گفت: اختلافاتی در گذشته میان ایران و انگلستان وجود داشته است. بحث جاسوس‌های دو تابعیتی که ایران بازداشت کرده است که این امر و فشار انگلستان برای آزادی نازنین زاغری و کوتاه نیامدن ایران، سبب شد که انگلستان با توقیف این نفتکش، فشار به ایران بیاورد تا شاید بتواند در خصوص مسائل گوناگون با ایران معامله کند.
بی‌ثباتی در خلیج فارس بیشتر به ضرر اروپا است تا آمریکا
وی ادامه داد: بحث نفت و مدیریت تجارت آن به طور عام و بیمه‌های این کشتی‌ها، بخش عمده آن در انگلستان است و بی‌ثبات شدن خلیج فارس و تنگه هرمز بیش از اینکه به آمریکا فشار وارد کند به اروپا و به خصوص انگلستان و صنعت کشتیرانی آن فشار وارد می‌کند. به همین دلیل انگلستان این اقدامات را علیه ایران انجام داده است. مجموعه این عوامل دست به دست هم داده و این تنش را میان این دو کشور تشدید کرده است.
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان در خصوص اعزام ناو جنگی انگلستان به خلیج فارس، اظهار کرد: بعد از بحث برگزیت، انگلستان پایگاه نظامی خود را در بحرین احیا کرد و با تشدید تنش میان ایران و بریتانیا، انگلستان ناو جنگی دیگری را به خلیج فارس اعزام کرد تا به تعبیر خودشان امنیت خلیج فارس را تأمین و در صورت درگیری نظامی از منافع بریتانیا دفاع کنند.
بصیری افزود: انگلستان چنین نگاهی به خلیج فارس دارد و به نظر خودشان اگر این نقش را ایفا کنند بخشی از مشکلات اقتصادی و مشکلاتی که در داخل دارند را می‌توانند با این بازیگری منطقه‌ای و انرژی نفت، مرتفع کنند. محاسبات بریتانیا فعلاً این‌گونه است که اگر مستقیماً وارد مسائل منطقه خلیج فارس شود بهتر می‌تواند مشکلات داخلی خود را حل کند.
وی در خصوص احتمال درگیری نظامی میان ایران و انگلستان، گفت: اگر تنشی میان ایران و آمریکا یا ایران و انگلستان رخ دهد در واقع تنشی میان ایران و ائتلافی است که غربی‌ها به وجود آورده‌اند. این ائتلاف یا در قالب پیمان ناتو نوشته است یا با رایزنی‌های اخیر، قصد دارند ائتلاف نظامی علیه ایران، شکل دهند تا کشتی‌های تجاری را در تنگه هرمز اسکورت کنند. بنابراین اگر تنشی میان ایران و آمریکا رخ دهد خواه نا خواه، کشورهای دیگر هم وارد می‌شوند و پای ناتو هم به میان خواهد آمد.
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، تصریح کرد: به هر حال بسیاری از کشورهای اروپایی عضو ناتو هستند و بر اساس منشور این پیمان، حمله به کشوری که عضو ناتو باشد حمله به تمام اعضای آن محسوب می‌شود.
اخذ عوارض از کشتی‌های عبوریِ تنگه هرمز کار ساده‌ای نیست
بصیری در پاسخ به این سؤال که آیا ایران می‌تواند طرح گرفتن عوارض از کشتی‌های عبوری از تنگه هرمز را عملی کند یا خیر؟ گفت: این طرح فعلاً در حد صحبت است، اما بعید است ایران بتواند به راحتی این کار را انجام دهد، چرا که از کشتی‌هایی می‌توان عوارض گرفت که از آب‌های سرزمینی آن کشور عبور کنند. تنگه هرمز سه قسمت است، یک‌سوم آب‌های سرزمینی ایران، یک سوم آب‌های بین‌المللی و یک سوم دیگر آن، آب‌های سرزمینی عمان است. بنابراین اینکه یک کشور بخواهد چنین عوارضی بگیرید از نظر بین‌المللی مجاز نیست و تنش به وجود می‌آورد.
وی در همین خصوص افزود: البته اگر ایران مانند قدرت‌های بزرگ آن‌قدر توان داشت که می‌توانست اراده خود را بر پیمان‌های بین‌المللی تحمیل کند شاید می‌شد این عوارض را دریافت کرد، اما در شرایط کنونی نمی‌تواند بدون دردسر این ایده را عملیاتی کند.
از تنش بین ایران و انگلستان بیش از همه آمریکا سود می‌برد
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان با بیان اینکه از تنش به وجود آمده میان ایران و انگلستان بیش از همه آمریکا سود می‌برد، گفت: آمریکا به دنبال آن است که یک ائتلاف سیاسی و نظامی علیه ایران ایجاد کند و فشار حداکثری در حوزه اقتصاد را به حوزه دیپلماسی و نظامی هم سوق دهد. پس این تنش به نفع آمریکا است، هر چند برای آن‌ها هزینه دارد، اما هزینه‌هایش برای ایران بیشتر است.
بصیری در خصوص سرانجام تنش‌های به وجود آمده میان ایران و دو کشور آمریکا و انگلستان، خاطرنشان کرد: تا زمانی که دونالد ترامپ سر کار است برون رفت از این بن‌بست برای ایران مشکل است و حتی ممکن است شرایط سخت‌تر هم بشود، چرا که استراتژی ترامپ و بخش بزرگی از جمهوری خواهان پشت سر او که هم‌اکنون نهادهای بسیاری را در اختیار دارند فشار حداکثری بر ایران است تا بازوهای ایران در منطقه را قطع کنند و مبنای آن را بر کاهش منابع مالی کشورمان قرار داده‌اند.
مذاکره ایران و آمریکا چشم انداز روشنی ندارد
وی در همین خصوص افزود: در کوتاه مدت به دنبال خنثی‌سازی بازیگری ایران در منطقه و در میان مدت به دنبال کشاندن ایران در پای میز مذاکره هستند و به تعبیر خودشان دولتی نرمان در ایران درست کنند و در بلندمدت هم به دنبال این هستند که اقتصاد ایران را به شدت تضعیف کنند تا نارضایتی عمومی در کشور به وجود بیاید، فرار سرمایه از ایران رخ دهد و همان کاری را بکنند که با شوروی سابق کردند. بنابراین هدف سوم آنان فروپاشی اقتصادی ایران از درون است. این روند را برای ایران طراحی کردند تا ایران هم مانند کره شمالی محدود شود. بنابراین برای مقابله با این تله‌ها باید سیاستمداران نظام، فکر اساسی کنند.
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، در خصوص احتمال مذاکره میان ایران و آمریکا، گفت: در 40 سال گذشته به شکل غیر مستقیم مذاکراتی انجام شده است و هم‌اکنون هم با دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای و فرهنگی همین کار را داریم انجام می‌دهیم. اما اینکه رسماً و به شکل کلاسیک این مذاکرات انجام شود بستگی به اراده دو طرف دارد و فعلاً ایران مذاکره با آمریکا را باخت صد درصد می‌داند. آمریکا باید به ایران امتیاز دهد و عقب‌نشینی کند تا احتمال مذاکره افزایش یابد.
بصیری یادآور شد: تجربه‌ای که ترامپ در مذاکرات دیپلماتیک خود با رقبایش مانند کره شمالی، چین، روسیه و حتی متحدانش نشان داده، تجربه مثبتی نبوده و برای دو طرف برد- برد محسوب نشده است. بنابراین با این وضعیت، مذاکره میان ایران و آمریکا، چشم انداز روشنی نخواهد داشت.
به گزارش ایسنا؛ جرمی هانت، وزیر امور خارجه انگلیس روز کذشته در تماسی تلفنی با محمدجواد ظریف با تاکید بر حق ایران بر صادرات نفت خود و با ابراز نگرانی از افزایش تنش‌ها در منطقه، ابراز امیدواری کرد که نتایج بررسی‌های حقوقی و قضائی در جبل‌الطارق موجب رهاسازی هر چه زودتر نفتکش "گریس وان" که حامل نفت ایران بود، شود.
گزارش از سید حبیب الله وکیل زاده؛ ایسنا- منطقه اصفهان
انتهای پیام