بزرگنمايي:

پیام سپاهان - کاشان- اصفهان به ویژه شمال این استان با داشتن ظرفیت های بی نظیر و متنوع در حوزه کشاورزی می تواند با تدوین برنامه، آموزش و مدیریت به عنوان قطب گردشگری کشاورزی کشور مطرح شود که تاکنون از این ظرفیت استفاده نشده است.

گردشگری کشاورزی به‌گونه‌ای از گردشگری اطلاق می‌شود که هدف از سفر، بازدید (به‌صورت تفریحی یا علمی) از مزارع کشاورزی، باغ‌ها و دامپروری‌ها است که فرد بازدیدکننده از نزدیک از تمامی مراحل تولید تا فرآوری محصولات دانش کسب کرده یا به‌صورت فعال در بخشی از فعالیت مشارکت می‌کند.
گردشگری کشاورزی از جمله ظرفیت های فراموش شده صنعت گردشگری ایران به شمار می رود که توسعه آن نیازمند شناسایی، تدوین طرح جامع و فراهم کردن زیرساخت های این بخش است.
ایران از نظر ظرفیت های موجود در صنعت گردشگری کشوری بسیار غنی است با توجه به درآمدزایی و ارزآوری این صنعت، ضروری است این ظرفیت ها شناسایی شده و برای اجرای آن برنامه ریزی اصولی و هدفمند صورت گیرد.
در این میان گردشگری مرزعه از جمله ظرفیت حوزه گردشگری است که تاکنون توجهی به این بخش نشده در حالی که می توان با برنامه ریزی، زمینه بازدید گردشگران و آشنایی آنان با جاذبه های بکر و متنوع روستاها را فراهم کرد.
اینکه مسوولان امر تا چه میزان از ظرفیت مزارع استان اصفهان برای جذب گردشگران استفاده کرده و برای آن برنامه ریزی کردند و چرا تاکنون از این توانمندی برای توسعه اقتصاد منطقه بهره گرفته نشده، جای سوال است.
به اعتقاد کارشناسان، گردشگری در کشورهایی خوب رشد می کند که مسوولان امر به این صنعت به عنوان یک منبع درآمد بنگرند، برای توسعه آن راهبرد مشخصی داشته باشند و همچنین برای حوزه های متعدد آن تعریف خاصی ارایه کنند.
به طور کلی عناصر گردشگری در پنج دسته حمل و نقل، اقامتگاه، غذا و رستوران، جاذبه‌ها و خدمات جای می‌گیرند و بایستی در همه شاخه های صنعت گردشگری مد نظر باشد.
ایران با داشتن یک میلیون و 200 تپه و 150 هزار اثر تاریخی و منابع متنوع طبیعی جزو 10 کشور برتر دارای جاذبه های گردشگری دنیا و پنج کشور نخست در زمینه تنوع و جذابیت گردشگری طبیعی است.
وجود بیش از هشت هزار گونه گیاهی، 500 گونه پرنده، 160 گونه پستاندار و یک هزار گونه خزنده و آبزی در ایران، درختان کهنسال، چشمه های آب معدنی، رشته کوه های البرز و زاگرس، بیابان های وسیع و کویرهای سحر انگیز، 50 دریاچه داخلی و بزرگ ترین دریاچه جهان، جنگل های انبوه، دومین دریاچه شور جهان (ارومیه) و آثار تاریخی بی شمار با سابقه تمدنی بیش از 10 هزار سال، ظرفیت عظیمی است که باید بیش از پیش با برنامه ریزی دقیق و کارشناسانه درآمدی بیش از درآمد نفت را نصیب کشورمان کرد.
ایران با وجود برخوداری از جاذبه های طبیعی و تاریخی فراوان تاکنون رتبه ای بالاتر از 75 در بین کشورهای عضو سازمان جهانی توریسم، دست نیافته است. این رتبه بیانگر آن است که باید با اتخاذ راهبرد هدفمند، عزم ملی و جدی برای افزایش جذب جهانگرد و درآمد ناشی از آن در کشورمان تلاش کرد.
به اعتقاد کارشناسان گردشگری مزرعه ای یا کشاورزی شامل مکانی برای اقامت گردشگران و شرکت در فعالیت های کشاورزی و دامپروری است. این نوع گردشگری به خاطر محیطی که در اختیار دارد، محل همپوشانی گردشگری محیطی و گردشگری فرهنگی است.
در این نوع گردشگری، گردشگران در خانه های روستایی اقامت می کنند، سرسفره میزبان می نشینند و در امور کار و زندگی روستاییان مشارکت می کنند. گردشگری کشاورزی در استان اصفهان می تواند فرصتی برای رونق روستا و توسعه پایدار در این مناطق باشد و در کنار درآمدزایی، فرهنگ اصیل روستایی را نیز ترویج کند.
توسعه گردشگری کشاورزی به اعتقاد کارشناسان نیازمند آموزش پیوسته از سوی نهادهای ذی ربط از جمله سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گرشگری و بخش مدیریت روستایی استانداری ها به جامعه روستایی و روستاها هدف گردشگری است.
در برخی از کشورها از جمله آمریکا گردشگری مزرعه ای در قالب مزرعه های خانوادگی گردشگری تعریف کرده و توسعه می دهند به گونه ای که ابعاد اکولوژیکی و ابعاد و ظرفیت محیطی را امکان سنجی می کنند و حتی حجم تورهای ورودی به مزرعه را از پنج نفر الی 20 نفر در نظر می گیرند.
به طور نمونه امروز در مالزی مزرعه میوه دسارو( Desaru ) با بیشتر از 100 نوع میوه گرمسیری، 10 نوع گیاه مختلف و یک باغ وحش حیوانات اهلی تجربه بی نظیری را برای تمامی گردشگران بین المللی و داخلی آن مجموعه فراهم کرد.این مزرعه در سال 2006 میلادی بهترین مزرعه کشاورزی در مالزی انتخاب شد.
به گفته صاحبنظران و فعالان حوزه گردشگری، گردشگری کشاورزی الگویی پایدار از گردشگری است با قابلیت اجرای ایده‌های نو و کارآفرینی که در بخش‌های گسترده‌ای از امریکا، آسیا و اقیانوسیه (استرالیا، هند، چین، مالزی، ویتنام و به‌طور وسیعی در اروپا (ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، آلمان) مورد استقبال قرار گرفته است.
استان اصفهان به ویژه مناطق شمالی آن دارای طبیعتی چهار فصل است که با چند کیلومتری جابجاشدن به کویر و کوهستان می توان دسترسی پیدا کرد، در این طبیعت انواع تولیدات کشاورزی و دامپروری را می توان در آنجا مشاهده کرد.
برگزاری هرساله جشنواره هایی نظیر آلبالو، زردآلو،، انار بادرود، گلابی نطنز، گل و گلاب کاشان، هندوانه دیمی سنبک و چهارطاقی آران و بیدگل، زردک و شلغم آران و بیدگل، طالبی سفیدشهر و دهها جشنواره دیگر گواه این مدعاست که استان اصفهان می تواند به عنوان قطب گردشگری کشاورزی کشور مطرح شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آران و بیدگل در گفت و گو با ایرنا با اشاره به استقبال گردشگران داخلی و خارجی از ظرفیت های بخش کشاورزی در شمال استان اصفهان گفت: سیستم بهره مندی از آبیاری قطره ای از گذشته های بسیار دور در منطقه کویری آران و بیدگل مورد توجه کشاورزان بوده است چنانچه کشاورزان با قرار دادن کوزه های آب در همجواری ریشه درختان از شیوه آبیاری قطره ای استفاده می کردند که این مهم می تواند به عنوان جاذبه بی نظیر گردشگری کشاورزی در نظر گرفته شود.
مجید نوری افزود: در شهرستان کویری آران و بیدگل شیوه کشت دیمی در منطقه سنبک و چهار طاقی در دل کویر با گرمای طاقت فرسای آن، خود گویای همزیستی انسان با طبیعت است بدون اینکه کمترین آسیبی به سفره های زیرزمینی وارد شود که این شیوه بسیار جذاب برای گردشگران است.
وی ادامه داد: حال این بهره مندی از دانش های گذشتگان در زمینه کشاورزی خود می تواند به عنوان جاذبه های ویژه گردشگری مطرح باشد و در کنار آن رونق کشت پسته در شهرستان آران و بیدگل به عنوان بزرگترین تولید کننده در استان پهناور اصفهان هم، پتانسیل رونق گردشگری کشاورزی در این شهرستان است.
وی ادامه داد: کشت دیم خرما در منطقه چاه عروس، کشت زعفران و گل محمدی در سطح این شهرستان قابلیت تبدیل شدن به قطب گردشگری کشاورزی در هفت ماه از سال را پدید آورده است.
وی اضافه کرد: برداشت گل محمدی در نخستین روزهای بهار به همراه برداشت هندوانه دیم در نیمه های خرداد و تیر و برداشت پسته در ماه های نخست پاییز می تواند در رونق گردشگری کشاورزی موثر باشد.
وی با بیان اینکه دانش کاشت دیم در منطقه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، افزود: برپایی جشنواره های مرتبط با کشاورزی از جمله جشنواره پسته، گل و گلاب، برداشت زعفران و هندوانه دیم می تواند در جذب هر چه بیشتر گردشگران موثر باشد.
مدیر مجتمع کشاورزی و گردشگری برادران آزادپور در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: حدود دو سالی است که به صورت آزمایشی موضوع گردشگری کشاورزی را در مجتمع خود در قلب کویر مرنجاب دنبال می کند.
حسین آزادپور افزود: گر چه فراهم کردن زیرساخت های گردشگری کشاورزی در مجتمع خود بسیار دشوار بود ولی ارزش آن را داشته، چراکه طرحی نو در حوزه رونق گردشگری کشور است و می تواند اقتصاد پایدار منطقه را بهمراه داشته باشد.
وی بیان کرد: با شروع بکار این مجتمع، پذیرای جمع بی شماری از گردشگران داخلی و خارجی بودیم که این استقبال گسترده قابل پیش بینی نبود و حاکی از آنست که گردشگران مشتاق جاذبه های کشاورزی هستند.
این فعال کشاورزی و آبزی پروری کویر مرنجاب تصریح کرد: در مجتمع خود به پرورش ماهیان خاویاری و قزل آلا و همچنین کشت پسته، زعفران، کاسنی و شلغم مشغول بوده که مورد استقبال گردشگران است.
وی با بیان اینکه برای گردشگران خارجی و داخلی باورکردنی نیست که در دل کویر ماهیان خاویاری و قزل آلا پرورش داده شود افزود: گردشگران داخلی و خارجی با دستان خود ماهی قزل آلا را صید و طبخ می کنند که این موقعیت موجب تبلیغ گردشگران در شهرها و کشور خود برای بازدید از جاذبه های گردشگری و کشاورزی منطقه می شود.
وی بیان کرد: وزیر جهاد کشاورزی در بازدید چند ماه پیش خود از این مجتمع با ابراز تعجب و شگفتی از فراهم کردن چنین شرایط آبزی پروری و کشاورزی در دل کویر، قول مساعد جهت حمایت از طرح های اینچنینی در کشور را داد.
وی بیان کرد: برای سال جاری هم درصددیم شرایطی فراهم کنیم تا گردشگران در فصل های برداشت شلغم، کاسنی و زعفران به مجتمع آمده و لذت برداشت محصولات کشاورزی را تجربه کنند.
وی خاطرنشان کرد: خوشبختانه مسئولان شهرستان آران و بیدگل حمایت های گسترده ای از توسعه گردشگری کشاورزی دراین مجتمع دارند که موجب انگیزه دوچندان مسئولان این مجتمع شده است.
یک فعال گردشگری در آران و بیدگل در گفت و گو با ایرنا، گردشگری روستایی را یکی از ظرفیت های گردشگری خودمانی کشور برشمرد و گفت: این نوع گردشگری مخاطبان خاص خود اما بسیار زیادی در دنیا دارد.
علیمحمد خاکدوست گفت: خیلی ها برای دیدن طریقه دوشیدن یک گاو، پخت نان محلی، نوشیدن نوشیدنی های ارگانیک و کاشت دانه و برداشت میوه در باغ ها و مزارع حاضرند پول های خوبی بدهند و به جای هتل چند ستاره، در خانه یک کشاورز اسکان کنند.
وی بیان کرد: بر اساس مشاهدات خود و سایر راهنمایان گردشگری در همراهی گردشگران خارجی، پسته و زعفران جزو اولویت‌های گردشگران اروپایی برای سفر به ایران است و همچنین انگورچینی، برداشت خشکبار و گردو چینی از دیگر محصولاتی است که برای توریست‌های خارجی خوشایند است.
وی با بیان اینکه آن‌ها کشت به شیوه سنتی را درست نمی‌دانند، اما برایشان جذابیت دارد که کشاورزی را در ایران مشاهده کنند افزود: این ظرفیت ها در شهرها و روستاهای شمال استان اصفهان به فراوانی موجود است.
وی تصریح کرد: بر اساس آمارهای اعلامی شهرستان آران و بیدگل رتبه اول تولید پسته در استان اصفهان و همچنین کشت زعفران هم در سالیان اخیر در این شهرستان رواج یافته است که ظرفیت بسیار بالایی جهت جذب گردشگران خارجی در حوزه گردشگری روستایی است.
فرماندار آران و بیدگل در گفت و گو با ایرنا با اشاره به ضرورت توسعه گردشگری روستایی در این شهرستان گفت: شهرستان آران و بیدگل در حاشیه کویر گرم و سوزان بعنوان قطب تولید پسته استان اصفهان مطرح است و محصولاتی از جمله زعفران، پنبه، گل محمدی و گیاهان دارویی آن در کشور زبانزد است.
اسماعیل بایبوردی افزود: پرورش ماهیان خاویاری در دل کویر آران و بیدگل نمونه باورنکردنی از تلاش و سخت کوشی مردمانی است که انحصار تولید این طلای سیاه را شکستند و تولید آن را به دل کویر آوردند و ظرفیتی ایجاد کردند که برای گردشگران داخلی و خارجی بسیار جذاب و باورنکردنی است.
وی ادامه داد: تولید خرمای دیمی در دل کویر ابوزیدآباد هم نمونه دیگری است از این اعجاز خداوند که بازهم پای سخت کوشی مردمان دریادل کویر در میان است و می تواند سیل گردشگران داخلی و خارجی را به سمت خود بکشد.
فرماندار آران و بیدگل بیان کرد: کشت دیمی هندوانه هم در دل کویر، ظرفیتی باورنکردنی است که هر گردشگری را متعجب می کند که مگر می شود در کویر گرم و بی آب، هندوانه دیمی تولید کرد و این ظرفیت در هیچ کجای کشور مانندی ندارد.
وی تولید گل و گلاب در فصل بهار آران و بیدگل و کاشان و همچنین سایر عرقیات گیاهی در این مناطق، ظرفیت بی نظیری است که سالانه صدها هزار گردشگر را به طرف خود می کشاند که البته نیاز به برنامه ریزی بیشتر دارد تا از این فرصت حضور گردشگران بیش از پیش استفاده کرد.
وی گفت: تولید محصولات پرجاذبه کشاورزی در منطقه شمال اصفهان به شکلی است که در تمام فصل های سال محصولاتی جهت عرضه در بازار دارند از جمله گل، گلاب و عرقیات درفصل بهار، هندوانه و خرما در تابستان، انار، به، گلابی و پسته در پاییز و زردک و شلغم در زمستان که این ظرفیت را در هیچ نقطه ای از کشور نمی توان یافت و از آنست که این منطقه را می توان بهشت توسعه گردشگری کشاورزی برشمرد.
فرماندار آران و بیدگل تصریح کرد: در سایه رونق گردشگری کشاورزی در شمال استان اصفهان می توان با ایجاد فرصت های جدید شغلی در روستاهای منطقه، سبب اشتغال پایدار در روستاها و جلوگیری از مهاجرت به شهرها شد و در سایه آن به تقویت ارزش ها، باورها، هنرها، صنایع دستی و دیگر تولیدات فرهنگی و اقتصادی روستاها و شهرها کمک کرد.
وی افزود: همچنین کشاورزان در این نوع از گردشگری می توانند شرایطی را در مزرعه خود فراهم کنند که گردشگران بتوانند اقامت شبانه، پذیرایی با محصولات محلی، تغذیه دام های اهلی، اسب سواری، ماهیگیری و دهها فعالیت دیگر کشاورزی را تجربه کنند.
حال که در منطقه شمال استان اصفهان، بیشتر مزارع و باغ‌ها در روستاها قرار دارند و گردشگری کشاورزی می تواند به مسئولیت پذیری و کسب منفعت جامعه محلی کمک شایانی کند، با توسعه گردشگری کشاورزی می توان فرصتی فراهم کرد تا گردشگران از محصولات متنوع مزارع به‌صورت مستقیم خرید کنند، در چیدن و بسته‌بندی محصولات مانند زعفران، پسته، خیار و گل به باغداران و کشاورزان کمک کنند، در آیین‌ها و مراسم مربوط به زمین‌داری و باغ‌داری ازجمله آیین‌های مربوط به دعای شکرگزاری و جشن‌های برداشت محصول شرکت کنند، پشت فرمان وسایل نقلیه کشاورزی بنشینند و از لذت اسب‌سواری یا ماهیگیری در روستا بهره‌مند شوند و در نهایت شب را هم در اقامتگاه‌های محلی یا کمپ‌های تدارک دیده اقامت می‌گذراند و با کوله‌باری از خاطره و میراثی از درآمد و کمک اقتصادی به جامعه محلی به دیار خود باز گردند.
راهکارهایی برای رشد صنعت گردشگری کشاورزی در شمال استان اصفهان را می توان فرهنگ سازی گردشگری کشاورزی در بین شهروندان و کشاورزان، توسعه زیرساختها و امکانات در جامعه میزبان، تأسیس دفاتر جذب توریسم در روستاها، انجام اقدامات فرهنگی و زیباسازی محیط روستاها، انتشار کتابچه ها و بولتن های تبلیغی از اماکن و جاذبه های توریستی روستا، ایجاد بازاچه های محلی کنار مزرعه ای و جاده ای خصوصاً در مناطق پرتردد، راه اندازی مهمان سراهای توریستی و محلی، انتخاب و گزینش تعدادی از روستاهای شاخص و در اختیار قرار دادن تسهیلات با بهره مناسب به روستاییان برشمرد.
به نظر می رسد تعامل بین دستگاه های متولی نظیر محیط زیست، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، شهرداری، جهادکشاورزی و سایر ارگانهای ذیربط با مدیریت واحد نظیر استانداری و فرمانداری ها باید بیشتر باشد تا شاهد ایجاد تحولی عظیم در توسعه پایدار استان اصفهان خصوصاً در بخش گردشگری و کشاورزی باشیم.
/ ‏6026/‏7472