بزرگنمايي:

پیام سپاهان- محمدحسین ریاحی در خصوص وجه تسمیه شهرستان کاشان، اظهار کرد: اصولاً کاشان یک شهر فوق‌العاده ممتاز و مبرز در تاریخ ایران و تمدن ایرانی و اسلامی بوده است. در گذشته‌های بسیار دور در کاشان و حوالی آن آثار متعددی به دست آمده است که اولین هزاره‌های تاریخ و تمدن ایران را رقم می‌زند. حفاری‌ها و تلاش‌هایی که در یکصد سال گذشته انجام شده نشانگر این است که "سیلک" جز مکان‌ها و مناطقی بوده که ادوار مختلفی را از حیث باستان‌شناسی به خود دیده است.

وی افزود: در دوره ساسانی کاشان مردمی دلاور و ممتاز داشته که در برخی آثار از جمله کتاب "فتوحِ" "ابن اعثم" از بزرگان و لشکریان این شهر یاد شده است. این قدمت قابل توجه در تمدن اسلامی ادامه داشته است و کاشانی‌ها از پیشگامان تشیع بودند و این شهر را "دارالمؤمنین" هم نامیده‌اند و برخی از اصحاب ائمه اطهار از شهر کاشان بوده‌اند.

این اصفهان شناس و استاد دانشگاه، گفت: در دوران آل‌بویه، کاشان مورد توجه برخی از رجال و وزرای عصر آل‌بویه مانند "صاحب بن العباد" بوده است که شاید دلیل این توجه سبقه فرهنگی این شهر بوده است. در دوره سلجوقیان، کاشان، وزرا و منشیانی داشته است که مهمترین آن‌ها "انوشیروان خالد کاشانی" بوده است. همچنین عرفای زیادی در کاشان بوده‌اند که از مهمترین این عرفا "بابا افضل" است.

ریاحی تصریح کرد: در عصر صفوی، کاشان شهری فوق‌العاده مطرح است و در سفرنامه‌های متعددی از این شهر یاد شده است. کتاب "نزهت القلوب" مستوفی، ساخت بنای کاشان را به "زبیده" همسر هارون‌الرشید نسبت داده است.

وی افزود: در عصر صفوی این شهر از حیث دانشمندان، فقها، ادبا و علمای اهل حدیث و هنر و صنایع بسیار مطرح بوده است. شاه عباس به کاشان علاقه زیادی داشت، همان‌طور که امروز بسیاری معتقدند قبر شاه‌عباس در کاشان است. محتشم کاشانی و ملا محسن فیض کاشانی از شعرای نامدار این شهر هستند و حتی برخی از شعرای کاشان به هند رفتند و در دوره‌های بعدی در عصر قاجار برخی از شاهان این حکومت مانند فتحعلی شاه به این شهر علاقه‌مند بوده‌اند.

این اصفهان شناس و استاد دانشگاه، ادامه داد: مدرسه و مسجد سلطانی در کاشان ساخته شد. علمایی مانند نراقی‌ها مطرح بوده‌اند و  شخصیت‌هایی مانند ملاصدرا به کاشان علاقه وافری داشتند به طوری که او مرتب به این شهر سفر می‌کرد.

ریاحی گفت: در خصوص وجه تسمیه کاشان برخی‌ها گفته‌اند قومی به نام "کاسی‌ها" و یا "کاشوها" به این منطقه آمدند و ساکن شدند. بنابراین نام کاشان را مأخوذ از کلماتی مانند "کاسیان"، "کاشیان"، "کِی آشیان"، "کاه فشان" و "کاشو" می‌دانند.

وی افزود: در قرون متمادی کاشان محل ساخت بهترین و مرغوب‌ترین کاشی‌ها بوده است که برخی نیز وجه‌تسمیه کاشان را به این دلیل می‌دانند. همان‌طور که در برخی کتاب‌ها مانند دیوان ملک‌الشعرای بهار آمده است، کاشان را یک جایی برای تعبد و عبادت دانسته‌اند و جایگاه یک مراسم یا جشن و فضای طرب‌انگیز قلمداد کرده‌اند.

این اصفهان شناس و استاد دانشگاه، اظهار کرد: در کتاب‌های تاریخ معاصر مانند کتاب نراقی که در خصوص کاشان و نطنز نوشته است کاشان را از اولین جایگاه‌های آبادانی می‌دانند که به امر پادشاهان اساطیری ایران در کنار چشمه فین، کِی آشیان یعنی جایی برای حکام ساخته‌اند.

ریاحی خاطرنشان کرد: برخی نیز گفته‌اند که کاشان به معنای خانه‌های تابستانی است که به دلیل گرمی هوایی که در دل کویر بوده است با بعضی از مصالح مانند چوب و نی، کاشانه یا همان خانه ساخته‌اند. در حفاری‌های انجام شده ثابت می‌شود که کاشان و محیط اطراف آن از نخستین زیستگاه‌ها و پایگاه‌های استقرار انسان در فلات ایران بوده است.

وی گفت: وجه امتیازی را در کتاب‌ها در خصوص وجه تسمیه‌های کاشان ندیدم که نام کاشان به احتمال قوی از آن وجه تسمیه گرفته شده باشد، اما به هر حال تمام این وجه تسمیه‌ها می‌توانند در نام‌گذاری این منطقه به نامِ کاشان مؤثر بوده باشند.