بزرگنمايي:

پارك ملي و پناهگاه حيات وحش كلاه‌قاضي

ارتفاعات موجود در اين پارک به همراه دشت‌هاي اطرافشان يکي از بهترين زيستگاه‌هاي حيات وحش اين ناحيه از ايران بشمار مي‌روند. آنچنانکه در تاريخ آمده است از زمان شاه عباس صفوي و بعد از آن به خصوص در دوره قاجاريه اين کوه‌ها از شکارگاه‌هاي اين سلاطين بوده است.

اين منطقه با مساحتي در حدود 50911 هكتار در جنوب شرقي اصفهان و در مجاورت شهر جديد بهارستان واقع شده است.  پارك ملي و پناهگاه حيات وحش كلاه‌قاضي در طبقه بندي جغرافيائي جانوري در منطقه ديرين شمالگان (Palearctic) واقع شده و بخشي از فلات مركزي ايران محسوب مي‌شود.

 پارك ملي كلاه قاضي داراي آب وهواي خشك، سرد و شرايط اقليمي بياباني است و در حد فاصل مناطق كويري كوهستاني و در رديف مناطق استپي نيمه بياباني طبقه بندي مي‌شود. حداقل دماي مطلق ساليانه در طول دورة 25 ساله 11.5- درجه سانتيگراد و حداكثر دماي مطلق ساليانه در همين دوره 41.5 درجه سانتيگراد ثبت شده است. همچنين ميانگين بارندگي ساليانه در حدود 118.7 ميليمتر است.

پناهگاه حيات وحش عباس آباد

پناهگاه حيات وحش عباس آباد ابتدا در سال 1384 به عنوان منطقه شکار ممنوع و سپس در سال 1388 به عنوان پناهگاه حيات وحش ارتقاء سطح يافت و آگهي آن در روزنامه رسمي کشور درج شد. اين منطقه با وسعت حدود 305 هزار هكتار در 100 كيلومتري شمال شرق شهر نايين واقع شده است.

 رشته كوه عظيم و بلند اين منطقه با چشم اندازهاي بديع و زيبا، شامل 48 درصد كوهستان‌هاي صخره‌اي و صعب العبور با قلل مرتفع و با شكوه و تپه ماهورهاي وسيع، 43 درصد دشت‌ها، شش درصد زيستگاه‌هاي ماسه‌اي و تاغزارها و سه درصد اراضي سيلابي و آبي در پهنه فلات مركزي ايران چشم انداز متفاوتي و شرايط زيست محيطي متغيري را باعث شده و به تبع آن متنوع‌ترين زيستگاه‌ها را به لحاظ ميكروكليماهاي محلي فراهم آورده است.

حيات وحش آن شامل 43 گونه پستاندار، 89 گونه پرنده دائمي، 179 گونه پرنده مهاجر و فصلي، 24 گونه خزنده، برخي دوزيستان و طيف وسيعي از بندپايان بوده كه به عنوان ذخاير ارزشمند و متنوع ژنتيكي محسوب مي‌شود. اين پناهگاه، داراي جمعيت‌هاي قابل توجهي از گونه‌هاي مهم، كمياب و يا در خطر انقراض در سطح ملي، مانند هوبره، يوز پلنگ، پلنگ، شاه روباه، جبير، گربه شني، كاراكال، زاغ بور، شاهين، بحري، بالابان، عقاب طلايي، دليجه، بوف، روباه شني، وارانوس، خانواده افعي‌ها و... كه مورد توجه ويژه سازمان هاي بين المللي و ضميمه فهرست سرخ نيز هستند، بوده و مطلوب‌ترين زيستگاه‌هاي توليد مثل و زاد آوري آن‌ها در كشور است.

پناهگاه حيات وحش عباس آباد با موقعيت منحصر به فرد در مركز زيستگاه‌هاي يوز پلنگ كشور و در مركز ثقل شبكه مناطق حفاظت شده چهارگانه نقش حساس ارتباطي داشته و علاوه بر اهميت سرشار ذاتي و بومي، به لحاظ اين ويژگي "كريدور حيات" محسوب مي‌شود.

پناهگاه حيات وحش موته

اين منطقه اولين بار توسط شوراي عالي شکار باني ونظارت برصيد وقت در سال 1346 به عنوان پناهگاه حيات وحش موته معرفي و ثبت شد. پناهگاه حيات وحش موته با مساحت 205 هزار هكتار در شمال غربي استان اصفهان و قسمتي از آن در استان مركزي قرار دارد. اين پناهگاه حيات وحش در چهار شهرستان دليجان، ميمه، محلات و گلپايگان واقع شده است.

 اين منطقه در كنار بزرگراه اصفهان _تهران و در مرز مشترك دو استان اصفهان و مركزي قرار گرفته است. پناهگاه حيات وحش موته داراي آب و هواي خشك سرد يا نيمه خشك سرد است. در اين منطقه انواع گياهان بوته‌اي و درختچه‌اي به ويژه درمنه، گون، خارشتر، جاشير، بادام کوهي، پسته کوهي وانجير وحشي رويش دارند.

 در مجموع 478 گونه گياهي متعلق به 240 جنس و 53 خانواده در اين منطقه شناسايي شده است. پوشش گياهي اين  منطقه از نوع ايران و توراني است كه با روش زهري جزء بخش ايران مركزي و با روش دكتر جوانشير جزو ايران و توران دشتي محسوب مي‌شود.

تعداد 25 گونه پستاندار،88  گونه پرنده، 25 گونه خزنده و يك گونه دوزيست در اين منطقه شناسايي و ثبت گرديده است. "آهوي ايراني" نيز گونه شاخص جانوري در دشت‌هاي پهناور منطقه موته محسوب مي‌شود. از گونه‌هاي جانوري ديگر مي‌توان به قوچ وميش، کل و بز، پلنگ، گربه وحشي، کفتار، گرگ، شغال، روباه، گراز، انواع جوندگان، انواع خزندگان، انواع پرندگان از جمله کبک، تيهو، کوکر شکم سياه، انواع چکچک، انواع چکاوک، شاهين، بالابان، دليجه و کرکس اشاره كرد.

منطقه حفاظت شده دالانكوه

منطقه حفاظت شده دالانكوه با مساحتي بالغ بر 33731 هزار هکتار و در ضلع شرقي چادگان در سال 89مندرج به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد. اين منطقه شامل زيستگاه‌هاي کوهستاني و آبي، شامل رشته كوه‌هاي متعدد در غرب استان اصفهان و درياچه سد زاينده رود است.

 از جمله کوه‌هاي آن مي‌توان به دالانکوه با ارتفاع 3519 متر، کوه بيدک با ارتفاع 2939 متر و سفيدکوه با ارتفاع 3213 متر اشاره كرد. آب و هواي منطقه نيمه مرطوب و معتدل با زمستان‌هاي سرد است. به طور کلي دماي هوا در اين ناحيه از استان نسبت به مناطق مرکزي، به تبعيت از کوهستاني بودن، کاهش داشته به طوري که ميانگين درجه حرارت ساليانه هوا بين 4 تا 10 درجه سانتي گراد متغير است.

حيات وحش و گونه‌هاي جانوري اين منطقه شامل دو دسته زيستمندان درياچه و زيستمندان خشکي بوده که مي‌توان به  چهارگونه از خانواده کپورماهيان، يک گونه از خانواده آزادماهيان (قزل آلاي رنگين کمان)، انواع فيتو پلانکتون‌ها و زئوپلانکتون ها، پستانداران و همچنين پرندگان درياچه را نام برد.

منطقه حفاظت شده قمصر و برزک

از ابتداي تأسيس کانون شکار در سال 1335 شعبه اي از اين نهاد در شهرستان کاشان جهت حفاظت از مناطق اطراف پايه گذاري شد که بعدها به شکارباني و سپس اداره حفاظت محيط زيست تغيير نام پيدا کرد. در طول اين مدت با وجود اينکه منطقه قمصر کاشان جزء هيچکدام از مناطق چهارگانه نبوده است ليکن پرسنل زحمت کش اين اداره به دليل اهميت فوق العاده منطقه مزبور به عنوان کريدور زيستي بين پناهگاه حيات وحش موته و منطقه شکار ممنوع کرکس برنامه هاي حفاظت را در حد توان اجرا كرده‌اند، تا اينكه اين منطقه در سال 87 به عنوان منطقه حفاظت شده ثبت شد.

اين منطقه با وسعت60 هزار هكتار در حاشيه شهر توريستي قمصر در جنوب غربي شهرستان كاشان و در داخل گستره جغرافياي سه شهر مهم شامل برزک، قمصر، کامو و جوشقان قالي واقع شده است. گونه‌هاي جانوري شاخص اين منطقه نيز كل و بز و قوچ و ميش است.

منطقه حفاظت شده کرکس

منطقه حفاظت شده کرکس با وسعت 114 هزار هکتار بخشي از جنوبي‌ترين منطقه کرکس است که شهر نطنز در دامنه شرقي آن قرار داشته و راه ارتباطي اين شهر به کاشان و اصفهان به ترتيب از شرق و جنوب آن مي‌گذرد. منطقه کرکس از سمت جنوب شرقي به کوير بزرگ اردستان و از سمت غرب و جنوب غربي به بيابان هاي حد فاصل شهرهاي اصفهان و ميمه مشرف است.

اين منطقه در منتهي اليه شمال شرقي استان اصفهان و همجوار با اکوسيستم بياباني و نزديک به پارک ملي کوير قرار گرفته است. اين منطقه يكي از بهترين زيستگاه‌هاي طبيعي فلات مركزي ايران محسوب مي‌شود و شامل مجموعه ارتفاعات سنگلاخي و بسيار مرتفع و همچنين تپه ماهورها بوده كه اين ارتفاعات در قسمت‌هاي مختلف، دشت‌هاي جلگه‌اي كوچكي را احاطه كرده‌اند.
 اين منطقه شامل کوه کرکس با ارتفاع 3895 متر و ارتفاعات پيرامون است که مهم‌ترين آن‌ها عبارت‌اند از کوه‌هاي زير پل، هشاش، ريزنده، لاليوان، کمر سياه، غلبه شاه، ارشد، کش قبله، دو ميلان، توک برآر، سفيد، قلعه و شاق، لاحرص، دو گلجيون و پاي ميل است.

تعداد 13 گونه پستاندار، 62 گونه پرنده، 12 گونه خزنده و يك گونه دوزيست در اين منطقه شناسايي و ثبت شده است. "کل و بز"  و " گراز"  از گونه‌هاي شاخص اين منطقه است. از گونه‌هاي جانوري ديگر اين منطقه مي‌توان پلنگ، گربه پالاس، گربه وحشي، گرگ، کفتار، شغال، روباه، کل و بز، قوچ و ميش، انواع جوندگان و خزندگان، انواع پرندگان بخصوص کبک، تيهو، بلدرچين، انواع چکچک و چکاوک، شاهين، عقاب طلائي، انواع سارگپه، قرقي، هما، پيغو، و بحري را نام برد.

منطقه حفاظت شده كهياز

منطقه حفاظت شده كهياز با وسعت 92 هزار هكتار در 5 كيلومتري شرق شهرستان اردستان واقع شده است. منطقه كهياز متشكل از کوه‌ها، دشت‌ها و تپه ماهورهاي مختلف است. از مهم‌ترين دشت‌هاي منطقه مي‌توان به دره باغ و انجيله و از مهم‌ترين ارتفاعات آن به كهياز و كوه سياه اشاره كرد.

 منطقه کهياز يکي از زيستگاه‌هاي کويري کشور محسوب مي‌شود که به دليل داشتن حداقل تعارضات و مستثنيات و برخورداري از ويژگي‌هاي خاص توپوگرافي، زيستگاه مناسبي براي بسياري از گونه هاي جانوري و گياهي ارزشمند محسوب مي‌شود. گياهان شاخصي كه در اين منطقه رويش دارند گون، گز و تاغ است.

پارك ملي و پناهگاه حيات وحش قميشلو

اين منطقه با مساحت حدود 113 هزار هكتار در 45 كيلومتري شمال غرب شهر اصفهان قرار دارد. منطقه قميشلو به دليل دارا بودن ارزش زيستگاهي ويژه و به سبب وجود قلعه‌ها و بناهاي مربوط به عصر قاجار حائز اهميت است. اين منطقه شامل کوه‌ها، تپه‌ماهورها و دشت‌هاي متعدد است، مهم‌ترين ارتفاعات منطقه عمركوه، موستان، زنگاري، دم زرد، اتابكي، دربند، كپه پلنگي و دم دراز مي‌باشد.

بخش عمده اقليم منطقه نيمه خشک بياباني و قسمت‌هاي کوچکي در ارتفاعات داراي اقليم نيمه مرطوب است.  تعداد 37 گونه پستاندار، 82 گونه پرنده، 32 گونه خزنده و دو گونه دوزيست در اين منطقه  وجود دارد كه " قوچ و ميش اصفهان " گونه شاخص جانوري منطقه قميشلو محسوب مي‌شود.

باغ پرندگان

باغ پرندگان يكي از جاذبه‌هاي شهر است كه  فعاليت خود را در مرداد ماه 1375 آغاز كرده است. اين باغ با مساحتي بالغ بر 55000 مترمربع بخشي از پارك جنگلي ناژوان و از معدود باغ‌هاي پرندگان در خاورميانه است. مساحت داخلي زير توري باغ 17000 مترمربع و مساحت توري كه بر روي 16 ستون متحرك به ارتفاع حداكثر 32 متر قرار گرفته است 40000 مترمربع است.

بيش از 120 گونه پرنده از مناطق مختلف جهان در باغ پرندگان گردآوري شده است. تعداد اين پرندگان در حدود 2000 قطعه بوده و با توجه به شرايط زيست طبيعي آن‌ها، در محيط‌هاي مختلف به سر مي‌برند.

باغ گل‌ها

ويژگي و امتياز منحصر به فرد اين باغ را بايد در وجوه چندگانه تفريحي، فرهنگي، آموزشي و تحقيقي آن جستجو كرد كه اميد مي‌رود با جذابيت‌هاي چشمگير خود، استعدادهاي توريستي شهر اصفهان را بيش از پيش افزايش دهد و تقويت كند.

در طراحي اين باغ اقليم خشك منطقه اصفهان مورد توجه قرار گرفته و آب به صورت فواره‌هايي كوتاه جريان مي‌يابد و سرانجام به بركه برخورد مي‌كند، همچنين عناصر و مختصات فرهنگ معماري سنتي اصفهان در بناهاي اين باغ تبلور عيني يافته است.