بزرگنمايي:

اصغر محمودآبادي  اظهار کرد: در قرن سوم و چهارم هجري قمري يعني در دوره سامانيان، رجال در کشور ايران رشد کردند و بزرگان و امرا با همکاري مسلمانان در حکومت‌هاي ايراني نقشي تأثيرگذار ايفا مي‌کردند.

وي افزود: پس از براندازي نظام ساساني زمين‌داران بزرگ ايران با برخي مسلمانان همکاري کردند و دهقانان بزرگ ايراني نيز با زمين‌داران هم دست شدند و سه سلسله طاهريان، سامانيان و آل بويه را ايجاد کردند.

عضو هيئت علمي گروه تاريخ‌دانشگاه اصفهان اضافه کرد: اين حکومت‌ها با دستگاه خلافت عباسي همکاري بسياري داشتند و به همين دليل عرق ملي بسياري نداشتند.

محمودآبادي ادامه داد: در دوران آل بويه مردي به نام مرداويج در اصفهان به حکومت رسيد و سلسله آل زيار را تاسيس کرد. مرداويج علاقه‌مند به زنده کردن گذشته ايرانيان بود، اما عباسيان که در آن زمان خلافت را بر عهده داشتند، اصلاً علاقه نداشتند که ايرانيان به گذشته خود بازگردند. 

وي با بيان اينکه مرداويج همواره جشن‌هاي سده، مهرگان، آذرگان، سپندارمذگان و ... را برگزار مي‌کرد، اظهار کرد: مرداويج چنان به گذشته ايران علاقه‌مند بود كه با كارهاي خود موجب شد تا متوکل، خليفه عباسي در بغداد لباس ايراني سفارش دهد، بپوشد و ايرانيزه شود. مرداويج مدام اصرار داشت که آثار ايراني را در کنار آثار اسلامي قرار دهد و نشان دهد با کنار هم قرار گرفتن اين دو هيچ‌کدام ضربه نمي‌خورد.

اين تاريخ‌دان با تأکيد بر اينکه در دوران حکومت مرداويج جشن‌هاي آييني ايراني از جمله جشن سده همواره در کنار رودخانه زاينده‌رود برقرار بود، تصريح کرد: مرداويج همواره با خلفاي عباسي اصطکاک داشت، چراکه دستور داد طاق و ايوان کسري مرمت شود و همين کار خطر را به بيخ گوش بني‌عباس رساند.

محمودآبادي با بيان اينکه مرداويج در پي رنسانس در ايران بود تا به دوران ساساني برگردد، ادامه داد: لباس و تاج و تخت مرداويج از علائم و آرم‌هاي ايراني قديم استفاده شده بود و موسيقي ايراني و موسيقي‌دانان ايراني را بسيار دوست داشت.

وي تأکيد کرد: طرفداران خلفاي عباسي، فعاليت‌هاي مرداويج را مغاير با ارزش‌هاي اسلامي مي‌دانستند و اهل سنت نيز در مورد او تبليغات منفي مي‌کردند.

عضو هيئت علمي گروه تاريخ ‌دانشگاه اصفهان اظهار کرد: مرداويج قصرهاي بسيار زيبايي در اطراف زاينده‌رود بنا کرد که در زمان صفويه خراب شد و امروز فقط آثار سنگي آن در پل خواجو مشخص است.

محمودآبادي با بيان اينکه زندگي مرداويج در تاريخ يک زندگي تاريک است، گفت: مرداويج در زمان افرادي زندگي مي‌کرد که اصلاً آمادگي فکري براي فعاليت‌هاي ذهن او و بازگشت به دوران ساساني را نداشتند.

وي با اشاره به قتل مرداويج به دست غلامان ترک، خاطرنشان کرد: قتل مرداويج بسيار مبهم است. او را در حمام کشتند به دليل اينکه کسي جرات نزديکي به او هنگام سلاح داشتن نداشته است. اما چرا غلامان ترک او را در حمام کشتند جاي ابهام دارد که آيا تعصبات قومي بوده است يا مسئله ديگري در پيش بوده است؟