بزرگنمايي:
fiogf49gjkf0d
سپاهان انلاين- بهمن نامور مطلق در نهمين نشست اسطوره شهر با عنوان آيين‌ها و مناسبت‌ها، اظهار کرد: يکي از ويژگي‌هاي اسطوره شهر اين است که براي شهرهاي ديگر الگو باشد. همچنين بايد با توجه به مدل فرهنگ و منطقه زيستي خود الگوي مخصوص به خود را ارايه دهد.
وي با بيان اينکه گسترش فضاها و کنش‌هاي عمومي از جمله مواردي است که بايد براي يک اسطوره شهر در نظر بگيريم، افزود: آيين‌ها يکي از انواع کنش‌هاي عمومي هستند، يعني به واقع يکي از قديمي‌ترين و عميق‌ترين کنش‌ها هستند که انسان‌ها را کنار هم قرار مي‌دهند و باعث هم‌نشيني و هم‌کنشي مي‌شوند.
نويسنده کتاب درآمدي بر اسطوره‌شناسي ادامه داد: آيين و آيينه از يک ريشه است؛ آيين، بازتاب يک حادثه و يک روايت قدسي است که سعي مي‌کند آن را تکرار کند، در واقع آيين باعث مي‌شود يک حادثه دچار تاريخ شدگي نشود. آيين مثل آيينه همواره بخشي از تاريخ را به ما نشان مي‌دهد.
ايراني‌ها درجاهايي از تاريخ گير کرده‌اند
نامور مطلق اضافه کرد: آيين باعث مي‌شود فراموش نکنيم؛ جامعه ايران مردماني فراموش‌کارند و چنانکه شاملو مي‌گويد ايراني‌ها حافظه تاريخي ندارند. در واقع کشور ما به شدت تاريخي است، اما تاريخ‌مند نيست.
وي با اشاره به اينکه اسطوره و تاريخ‌سازي در کشور روش درستي ندارد، گفت: نوع مواجهه ما با حافظ به‌گونه‌اي است که از او اسطوره ساخته‌ايم و حاضر نيستيم از او گذر کنيم. در حالي‌که اصلاً حافظ اينگونه نبوده که نخواهد کسي از او گذر کند.
معاون صنايع‌دستي کشور تصريح کرد: در قرن 20 حمله به موزه اتفاقي بود که مدام رخ مي‌داد. اگر به اسامي نگاه کنيم مي‌بينيم افراد بزرگي همچون پيکاسو در ميان حمله‌کنندگان بوده‌اند. آن‌ها اعتقاد داشتند که تاريخ، گذشته آن‌ها را به بند کشيده است و علت حمله خود را چنين توجيه مي‌کردند.
نامور مطلق ادامه داد: گاهي تاريخ انسان را به بند مي‌کشد و متأسفانه در ايران نيز درجاهايي از تاريخ گير کرده‌ايم. مي‌توانيم از تاريخ عبور کنيم ولي چنين کاري را انجام نمي‌دهيم. همين مي‌شود که سال‌ها پس از حافظ ناگهان نيما با شعري نشات گرفته از غرب ظاهر مي‌شود.
آيين کمک مي‌کند حوادث دچار تاريخ شدگي نشوند
وي گفت: آيين کمک مي‌کند که دچار فراموشي نشويم و حوادثي همچون نوروز و محرم دچار تاريخ شدگي نشوند. تکرار آيين‌ها به معناي اين است که تاريخ هر سال به شکل خود برگزار مي‌شود.
نويسنده کتاب درآمدي بر اسطوره‌شناسي ادامه داد: آيين به‌طور بنيادين با يک واقعه سر و کار دارد. مي‌خواهيم براي جلوگيري از منجمد شدن يک واقعه آن را به آيين تبديل کنيم و در واقع آن را احيا مي‌کنيم. به همين دليل هر بار يک نوزايي در اين آيين‌ها ايجاد مي‌شود.
نامور مطلق اضافه کرد: البته براي تبديل شدن يک حادثه به آيين بايد آن حادثه خاص باشد و يک روايت اسطوره‌اي داشته و شايستگي تکثير را در خود ببيند. يک روايت خاص است که مي‌تواند آيين شود و به همين دليل است که آيين و اسطوره همواره با هم هستند.
وي اظهار کرد: آيين نمايش است. نمايشي که همه در آن حضور دارند، همه کنشگر هستند و کسي که آيين را تماشا مي‌کند خارج از آيين است در آيين همه کنش دارند و همين موضوع باعث مشارکت عمومي مي‌شود و به همين دليل است که مي‌گويند آيين‌ها موجب جامعه‌پذيري انسان‌ها مي‌شوند و به همين علت مورد نياز جامعه‌هاي مدرن و پست‌مدرن هستند.
آيين‌ها باورپذيرند حتي اگر دروغ باشند
معاون صنايع‌دستي کشور ادامه داد: اگر مي‌بينيد هر سال نوروز و محرم بهتر از سال گذشته برگزار مي‌شود به دليل اين است که انسان ناخودآگاه مي‌رود تا با آيين مشکلات خود را رفع کند. آيين مي‌آيد تا مشکلي را رفع کند و جامعه پست‌مدرن امروز به شدت نيازمند آيين است.
نامور مطلق با بيان اينکه آيين‌ها باورپذير هستند، افزود: باور و آيين با يکديگر پيوند خورده‌اند و درجاهايي حتي اگر بدانيم که آيين دروغ است، اما باز هم آن را باور داريم. مردم ايران رستم و سهراب را باور مي‌کنند چون شاهنامه يک آيين است.
وي با اشاره به اينکه آيين موجب تخليه احساسات مي‌شود، گفت: تفاوت افسانه و اسطوره اين است که افسانه باورپذير نيست، اما اسطوره و آيين باورپذير است.
نويسنده کتاب درآمدي بر اسطوره‌شناسي تأکيد کرد : برخي از فرهنگ‌ها آيين ساز هستند، البته همه فرهنگ‌هاي دنيا به يک شکل آيين نمي‌سازند، اما فرهنگ ايراني به دليل قدمت بسيار و غناي بالا به شدت آيين ساز است. نه تنها خود ايراني‌ها بلکه تاريخ دانان جهان نيز به آن اذعان کرده‌اند البته در کنار ايران هند و چين نيز قرار دارند، اما ايران نسبت به اين دو کشور نيز به دليل ادامه تمدن سازي در طول تاريخ نيز جلوتر است.
ايران از تمدن‌هاي آيين ساز جهان است
نامور مطلق اضافه کرد: ايران از معدود کشورهايي است که انقطاع کمي پيدا کرده و چون فرهنگ‌هاي غني استعداد آيين سازي بيشتري دارند، به همين دليل ايران به عنوان يکي از فرهنگ‌ها و تمدن‌هاي آيين ساز جهان شناخته مي‌شود.
وي ادامه داد: آيين و هويت به يکديگر مرتبط هستند اگر در ايران يک سال آيين نوروز يا محرم برگزار نشود، هويت خود را از دست مي‌دهيم چراکه آيين‌ها ما را با هويتمان گره زده‌اند. چيزي که در موزه نرود و در ميان مردم بماند آيين است.
بايد آيين عاشورايي را به جهان ترويج کنيم
وي به آيين بي‌نظير محرم اشاره کرد و افزود: در دنيا شايد مثل آيين محرم نداشته باشيم. اين آييني است که يک ملت تماماً در آن حضور دارند و معنويت و ظلم‌ستيزي را ترويج مي‌دهد. يک موقعيت استثنايي براي ايران است. يک اتفاق در کربلا را آيين کرده‌ايم و امروز به جهان صادر مي‌کنيم محرم يک آيين کامل است و به همين دليل است که شهرهاي ايران در 10 شب اول محرم به معبدي تبديل مي‌شوند. مي‌توانيم آيين عاشورايي محرم را به جهان ترويج دهيم. به شرطي که بتوانيم آن‌ها را در اين روزها به ايران بياوريم. چرا يک توريست براي ديدن کارناوال رنگ به هند مي‌رود اما نبايد همان توريست براي ديدن آيين عاشورايي به ايران بيايد؟
نويسنده کتاب درآمدي بر اسطوره‌شناسي تأکيد کرد: آسيب اين آيين‌ها از ناحيه دولت است. در واقع دولتي کردن آيين‌ها تخريب آيين است. قدرت و آيين بايد فاصله بگيرند در اصل دولت‌ها خودشان بايد از آيين‌ها فاصله داشته باشند، آيين‌ها زماني زنده‌اند که چندصدايي باشد و اگر يک ويرايش يکسان براي آيين صادر شود حکم مرگ آيين صادر شده است.
نامور مطلق خاطرنشان کرد: بايد مراقب باشيم تا آيين‌هايمان به کارناوال تبديل نشود، چراکه آيين امروز بزرگ‌ترين سرمايه اجتماعي کشور و حراست از آن حراست از هويت کشور است.