سپاهان انلاين- دکتر مـحمد‌ عـابدي اردکاني و محمدعلي نظري در مقاله‌اي با عنوان «جامعه اسلامي و ماهيت رهبري در انديشه سياسي شهيد بهشتي با تأکيد بر نظريه امامت و امت» به بررسي نظريه امامت و امت در نگاه شهيد بهشتي پرداخته‌اند. از ديرباز بحث درباره امامت و رهبري، در جامعة اسلامي شيعي مطرح بوده است. شهيد بهشتي که بي‌شک از مهم‌ترين معماران اصلي حکومت جمهوري اسـلامي ايران محسوب مي‌شود از متفکران و مـجتهدان مسلمان معاصر است کـه دربـارة مقوله جامعة اسلامي در عصر حاضر و ماهيت رهبري آن، به‌ويژه در ارتباط با جامعه اسلامي‌ ايران پس از انقلاب و نظام سياسي حاکم بر آن، نظريه‌پردازي کرده و از دريچه‌اي نو بدان پرداخته است. اين مقاله در پي پاسخ به اين پرسش است که ماهيت رهبري جامعه اسلامي و ملزومات آن مثل نقش مردم و نسبت بين مردم و رهبر، در ديدگاه شهيد بهشتي چگونه است؟ در مقام فرضيه به نظر مي‌رسد شهيد بهشتي پاسخ به اين سؤال را در چهارچوب مفهومي نظريه امامت و امت مي‌جويد. نتايج پژوهش بيان مي‌دارد که شهيد بهشتي، امامت را خط مستمري از پيامبر(ص) و معصومان(ع) تا فقها در زمان غيبت مي‌داند که اينک در نظام جمهوري اسلامي تجلي‌يافته، و در دو مقولة جمهوريت به نشانة حاکميت مردمي و اسلاميت که بيانگر حاکميت الهي ظاهر شده است؛ البته به‌گونه‌اي که در طول و نه در عرض يکديگرند. در نگرش هستي‌شناسي، شهيد بهشتي معتقد است که اساس‌ الهيات‌ قـرآن بـيش از هر چيز بر يگـانگي خـداست و نخستين شـعار قرآن، «لا اِلهَ الِا اللهُّ» است، پس جهان‌بيني اسلامي توحيدي است. توحيد، يعني يكي دانستن و در اصـطلاح بـه‌ مـعني‌ يكي‌ دانسـتن خـدا و مبدأ هستي است. در نگاه انسان‌شناسي، شـهيد بـهشتي براي عنصر عقل جايگاه برجسته‌اي قائل است؛ در عين حال او‌ به‌ آفرينش انسان و تمايزش از ديگر مخلوقات و در نـهايت جـانشيني خدا معتقد است و به بـاور او، دو ويژگـي در انـسان هست كه بسيار بـا يکـديگر مرتبطند: نخست، قدرت تـجزيه و تـحليل‌ و جمع‌بندي‌ و دوم توانايي ابتکار و خلاقيت. هـمچنين، انسان مدنظر شهيد بـهشتي، واقع‌گراست، نه‌تنها واقعيات عيني (مادي و غيرمادي) را مي‌پذيرد، بلکه به آن ها راه مي‌يابد؛ يعـني خيال‌پرست نيست‌، برعکس‌ حقايق را مي‌پذيرد. بر اساس اين مباني فکري، انـديشه شـهيد بهشتي‌ درباره ماهيت جامعه اسلامي و رهبري آن در قالب نظريه «امامت و امت» بيان شده اسـت. به بـاور او، درسـت اسـت کـه در اين دوران، فرد مـعصومي در دسـترس نيست، ولي دست‌کم لازم است شخصيتي عالم و آگاه و باتقوا، که آثاري از صفات و ويژگي‌هاي‌ امام‌ معصوم را در خود داشته باشد و نگذارد بخش گسترده‌اي از اين آثار از دست برود، لياقت کارگزاري و رهبري از جانب آن امـام پنهان را داشته باشد