بزرگنمايي:

پیام سپاهان - هر ساله با آغاز ماه محرم، شهر غرق در پارچه‌ها و بیرق‌های سبز و سیاه می شود و کوچه و خیابان حال و هوای دیگری می‌یابد، گذرها چادرپوش می‌شود و حسینیه‌ها سیاه پوش. مساجد و تکیه‌ها رنگ و بوی تازه ای می گیرند و مردم هر محله با شیوه خاص خود به سوگواری سید شهدا(ع) می‌پردازند. مراسمات روضه خوانی و سینه زنی و تعزیه و ... در گوشه و کنار شهر برگزار می شود و هر کسی در حد توانش سعی در خدمت رسانی به مراسم عزاداری را دارد. 
به گزارش ایسنا-منطقه اصفهان، آیت الله العظمی بروجردی (ره) در میانه دهه 30 خمینی شهر را حسینیه ایران نامید و در این چند دهه اخیر نیز بارها این کلام، از سوی مراجع و علما بیان شده است. همانگونه که ائمه اطهار در احادیث مختلف بارها از مردم خواسته اند تا واقعه کربلا را زنده نگه دارند، مردم خمینی شهر نیز هر ساله عزاداری سرور و سالار شهیدان را پر شورتر از سال های قبل برگزار می کنند.
با گسترش تشیع در سطح ممالک اسلامی و به خصوص در ایران، آداب و رسوم عزاداری ایام محرم نیز در هر شهر به صورت ویژه ای آمده و تا حدودی بومی شده است. البته این امر تا حدودی قابل پذیرش است که، فلسفه و هدف اصلی قیام امام حسین (ع) به حاشیه رانده نشود. در این مقال بخشی از آداب و رسوم عزاداری حسینیه ایران را که از دیرباز در این شهر رایج بوده عنوان خواهیم کرد:
سبک دو دمه خوانی
سبک دودمه خوانی سبکی است قدیمی. در گذشته سبک هایی چون شور وجود نداشته، این نوع سبک برای شور دادن به مجالس عزاداری رواج داشته است. در سال های اخیر نیز این سبک در کنار سبک های دیگر سینه زنی چون سبک شور به صورت ایستاده خوانده می شود. در دودمه خوانی خمینی شهر عزاداران به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول یک مصرع از شعر را می خوانند و به سینه می زنند و با گفتن کلمه مقدس حسین(ع) ساکت می شوند و دسته دوم که در حال حرکت هستند می ایستند و مصرع دوم را می خوانند، در حالی که دسته اول در حال حرکت و سکوت است و مجددا این کار تکرار می شود. چنانچه شعر دودمه طولانی باشد معمولا گروه دوم هنگامی که شنونده است، بر سینه نمی زنند. از معروف ترین اشعار دودمه خوانی در خمینی شهر می توان شعرهای «امشب حرم آل عبا آب ندارند/ طفلان حسین بن علی خواب ندارند» از شاعر خمینی شهری مرحوم خرم و شعر«در علقه با حضرت عباس بگویید زینب شده تنها» و «ای اهل حرم میرعلمدار نیامد/ علمدار نیامد» و «امشبی را شه دین در حرمش مهمان است مکن ای صبح طلوع/ صبح فردا بدنش زیر سم اسبان است مکن ای صبح طلوع» را نام برد. دودمه خوانی در خمینی شهر بیشتر مختص شب تاسوا و عاشوراست.

زنجیر زنی خمینی شهر
زنجیر زنی در شهرستان خمینی شهر با سایر شهرهای کشور تفاوت هایی دارد و در اکثر نقاط کشور با یک زنجیر، زنجیر زده می شود، ولی در خمینی شهر با دو زنجیر این کار انجام می شود. همچنین در سایر نقاط کشور زنجیرزنی همراه با مداحی و طبل و دهل است اما در خمینی شهر فقط با مداحی همراه است. در زنجیر زنی عزاداران در دو صف به صورت منظم و آرام حرکت می کنند و زنجیر می زنند و با حرکت دست مداح به فرد "حسین(ع) گو" وی کلمه مقدس حسین(ع) را با صدای بلند می گوید و سبک به صورت سه ضرب در می آید و عزاداران دم نوحه را جواب می دهند. "حسین(ع) گو" به شخصی گفته می شود که همواره در دسته های زنجیرزنی با اشاره مداح کلمه حسین را فریاد می زند. از جمله اشعار زنجیر زنی قدیمی خمینی شهر می توان به شعر « رو را به سوی کرببلا می کنم امروز/ جان را به فدای شهدا می کنم امروز» اشاره کرد. 
سبک زنجیرزنی سنتی خمینی شهر منحصر به فرد است و از جمله ویژگی های آن سبک خوانش سنتی اشعار آن است که هیچ گاه کهنه نمی شود. بر خلاف سبک های امروزی که بعضا از سبک های غربی تقلید می شود، اخلاص و روحی که در خوانش این سبک وجود دارد معنویت خاصی به آن بخشیده است و هرگز رنگ و بوی کهنگی به خود نخواهند گرفت. همانطور که مقام معظم رهبری در دیدار با مداحان از آنان خواستند که از سبک های غربی بپرهیزند و برای مجالس ائمه اطهار خودشان سبک بسازند چرا که گاهی یک بیت شعر خواندن مداح می تواند کار ساعت ها منبر رفتن روحانیت را انجام دهد. این مطلب نشان دهنده اهمیت بالای توجه به انتخاب سبک و شعر است. 
تکریم روحانیت
یکی از قدیمی‌ترین آیین‌های عزاداری خمینی شهر که در کمتر جایی دیگر در کشور یافت می شود، احترام بی نظیر مردم این شهر به روحانیت است. در روز نهم محرم مصادف با روز تاسوعا علمای بزرگ شهرستان درب منازل خود را به روی عزاداران حسینی باز می کنند و مردم به صورت دسته جات عزاداری در منازلشان حضور می یابند و علما نیز عزاداران را مورد تفقد و عنایت قرار می دهند و از آنها پذیرایی می کنند. البته این کار به صورت نوبتی انجام می شود و هیاتی که از درب مساجد حرکت می کنند با هماهنگی قبلی به سمت منازل علما حرکت می کنند. در محله خوزان نیز در قدیم مبنای انتخاب محل گذر درب خانه سادات بوده است.
تکریم درگذشتگان و شهدا
یکی از سنت های قدیمی خمینی شهر این است که در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی هیئت های عزاداری قبل از رفتن به منازل علما برای تکریم درگذشتگان و شهدای شهرستان بر سر مزار آنها حضور پیدا می کنند و با خواندن فاتحه ای موجب شادی روح درگذشتگان می شوند.
هیئت سادات و هیئت حضرت علی اصغر(ع)
یکی از ویژگی های دیگری که می توان نام برد که در همه جای کشور کم نظیر است حرکت دو هیئت منحصر به فرد در روز عاشورا در سطح شهر است. هیئت اول هیئتی است که متشکل از سادات است و حتی کسانی که در این هیئت مداحی می کنند و یا مسئولیت پذیرایی یا تدارکات و ... را برعهده دارند نیز از سادات هستند. با توجه به این که همه اعضای این هیئت از نسل پاک حضرت زهرا(س) هستند و سادات همواره نزد مردم از حرمت و احترام ویژه ای برخوردارند، این هیئت یکی از معروف ترین هیئت های شهرستان است که مردم بسیار به آن ارادت دارند.
هیئت بعدی که منحصر به فرد است هیئت حضرت علی اصغر(ع) نام دارد. در این هیئت فرزندان خردسال که غالبا از شیرخواره تا 10سال هستند با پوشیدن لباس سبز رنگ به صورت دسته، عزاداری و سینه زنی می کنند که مداح آنها هم خردسال است. مردم با دیدن این هیئت به یاد مظلومیت حضرت علی اصغر(ع) و دیگر کودکان واقعه کربلا می افتند و اشک هایشان جاری می شود. از شعرهای قدیمی این هیئت می توان به شعر « گفتا به علی اصغر شه دین مه پیش رخت ستاره/ ای اصغر شیرخواره» از خرم سدهی اشاره کرد. در روز اربعین نیز کودکان در این هیئت با در دست گرفتن شاخه های گل این شعر را می خوانند: «شمع و گل آورده ایم امروز و روز اربعین است».
البته چند سالی است که در کشور جمعه اول ماه محرم جلسه شیرخوارگان برگزار می شود که با این هیئت متفاوت است. گفتنی است که این هیئت بالای صد سال سابقه و ریشه در این شهر دارد.
دید و بازدید مساجد
یکی از قدیمی ترین آداب و رسوم پسندیده و منحصر به فرد شهرستان دید و بازدید مساجد در شب های دهه محرم است. در این آیین وحدت بخش هیئت های مساجد از شب سوم یا چهارم محرم شبیه ایام نوروز که اقوام به دید و بازدید هم می روند. مثلا هیئت فلان محله یا فلان مسجد در شب سوم به صورت دسته عزاداری به دیدن نمازگزاران فلان مسجد می روند و آنها هم در شبی معین به بازدید آنها در مسجدشان به صورت دسته عزاداری می آیند. 

تعزیه مجلسی راهب
مجالس عزاداری امام حسین(ع) در اکثر شهرهای ایران تا روز دهم ادامه دارد و در بعضی از نقاط روز 13 محرم را نیز به عنوان سوم روز شهادت سید الشهدا عزاداری می کنند، اما در خمینی شهر علاوه بر روز سوم، روز هفتم شهادت امام حسین(ع) را نیز به سوگ می‌نشینند و علاوه بر دسته‌های سینه‌زنی و زنجیرزنی، تعزیه ای با نام تعزیه راهب برگزار می‌شود که این تعزیه تا حدودی مختص خمینی شهر است. این تعزیه روایت گر داستان راهب نصرانی است که در مسیر بازگشت کاروان کربلا با آنها برخورد می‌کنند و طی گفتگویی با اقشیا از آنها می خواهد که سر مطهر امام حسین(ع) را برای یک شب به او امانت بدهند. سر مطهر امام حسین(ع) در این شب در دیر قرآن می خواند و راهب با مشاهده این معجزه مسلمان می شود. 
تعزیه راهب تعزیه ای است که باید در دستگاه‌های موسیقی اجرا شود و در دستگاه‌های تعزیه خوانی تنها تعزیه ای است که در دستگاه نوا اجرا می شود و محوریت سبک خواندن راهب سبک نواست که در حین اجرا اشاره ای هم به دستگاه دشتی و دستگاه افشاری می شود و گوشه‌هایی از آن آوازها نیز خوانده می‌شود، ولی محوریت اصلی اجرا دستگاه نواست. 
در این تعزیه که بسیار هم پرطرفدار است علاوه بر مردم اساتید آواز، نخبگان و دیگر مشاهیر شهر نیز شرکت می کنند. سندیت محکم داستان این تعزیه بر طرفدارن آن افزوده است. نسخه‌های این تعزیه و اشعار آن نیز بومی بوده و تهیه و تنظیم آن بر عهده پیشکسوتان تعزیه خمینی شهر بوده است.
گفتنی است که این تعزیه توسط اساتید آواز اجرا می شود. از شاگردان استاد تاج اصفهانی که در خمینی شهر به اجرای این تعزیه می پرداخته اند، می توان استاد محمد تقی سعیدی و استاد سلیمانی را نام برد و در حال حاضر نیز احمدرضا شاهنوشی از شاگردان استاد سید محمدرضا طباطبایی که از شاگردان استاد تاج اصفهانی ست، این تعزیه را چند سالیست که اجرا می کند. 
تعزیه مجلسی راهب در این شهر قدمت طولانی دارد و در حدود دو ساعت به طول می انجامد.
گرداوری از: سهیلا عموشاهی خبرنگار ایسنا-منطقه اصفهان
انتهای پیام