بزرگنمايي:

پیام سپاهان - اصفهان- وقف به عنوان یکی از احکام به روز اسلامی، هنگامی دارای تاثیر فزاینده و ملموس خواهد بود که به اعتقاد شماری از کارشناسان نیازهای جدید جامعه را هم پوشش دهد.
به گزارش ایرنا، از دیرباز تاکنون تصور عموم بر این بوده که وقف، بخشیدن قسمتی از مال برای ساخت مساجد، عمران امامزادگان، برپایی عزاداری ها و موضوعاتی از این قبیل است.
گرچه ارزش اعتقادی نهفته در این نوع نیت ها بر کسی پوشیده نیست، اما در جامعه ای که ریشه بسیاری از مشکلات و آسیب ها به موانع بودجه ای و اعتباری بر می گردد و از طرفی بخش بزرگی از خلا ها و کمبودها در بخش های مختلف با حرکت های کوچک مردمی قابل رفع است، وقف این روزنه امید بخش، انبوه کارکردهای مغفول مانده خود را به ظهور می رساند.
تنوع و نبود محدودیت در نیات، مهمترین ویژگی هایی است که به گفته کارشناسان امر وقف را به یک سنت پویا تبدیل کرده است به این معنا که واقفان اختیار دارند با هر نیتی اموال خود را وقف کنند.
بر اساس آمار موجود بیش از 800 عنوان نیت وقف وجود دارد، اما خیران اطلاع چندانی از آن ندارند و همواره بخش بزرگی از نیات واقفان حول چند مورد خاص و تکراری است.
این در حالی است که وقف، در کنار برخورداری از پشتوانه محکم اعتقادی و دینی، گریزگاهی قابل اتکا برای در امان ماندن از رگبار کمبودهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه است.
** توازن جامعه با توسعه نیات واقفان
یک کارشناس مذهبی در این باره به ایرنا گفت: واقفان می توانند نیات خود را به سمت ترویج اخلاق و فرهنگ، تولید علم و فناوری، تجهیز و توسعه مراکز بهداشتی درمانی، دفاتر مشاوره، مراکز ترک اعتیاد، تحصیل، ازدواج و اشتغال جوانان، مسکن معلولان، حمایت از کودکان و زنان و سالمندان، توسعه مراکز ورزشی و فرهنگی، ساخت مدرسه و کمک به نوسازی آن ها، احداث کتابخانه های شهری و روستایی، ارتقا مطلوبیت کالبدی فضاهای شهری، ایجاد نشاط اجتماعی، احداث مراکز تفریحی و گردشگری، خوابگاه ها و محل های اسکان اجتماعی، توسعه کشاورزی و تولید و بهره وری هدایت کنند تا وقف از نگاه تک بعدی خارج شود و تمام بخش های جامعه به رشد و توازن قابل انتظار برسد.
سید ابراهیم مرتضوی اضافه کرد: واقفان و اندیشه نیکوی آنان که برگرفته از اعتقادات اسلامی و آموزه های دینی است، نقش موثری بر کاهش فقر، محرومیت ها، کمبودها، گره ها، بن بست ها و آسیب ها ایفا می کنند.
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه در برخی جوامع غربی از وقف برای رفع محرومیت و گسترش عدالت الگوبرداری شد، افزود: سنت حسنه وقف در کنار کاربردهای متعدد از ضمانت اجرایی قوی برخوردار است به این معنا که امکان دخل و تصرف در نیات واقفان وجود ندارد بنابراین چنانچه واقفان به سوی زمینه های به روز وقف حرکت کنند می توان اطمینان داشت که تاثیر بسیار سریع و ملموس وقف در جامعه آشکار خواهد شد.
مرتضوی ادامه داد : وقف به دلیل آنکه خود منشا بسیاری از تحولات و بستر گسترش نهادهای اجتماعی و فرهنگی است، نقش عمده ای در تغییر و تحول ساختارهای فرهنگی جامعه دارد.
وی تصریح کرد: برخی از نیت ها و اهداف وقف به صورت تکراری و موازی صورت می پذیرد.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: کارکردهای وقف به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر کارکردهای سایر نهادها اثر می گذارد بنابراین اهمیت صرف بخشی از درآمد حاصل از موقوفات منفعتی، امامزادگان و بقاع متبرکه برای اهداف فرهنگی دو چندان می شود.
به گفته وی ظهور و گسترش وقف های جدید متناسب با نیازها و خلاهای جامعه امروز، نخست نیازمند کشف و طبقه بندی این نیازها و سپس ورود مجدانه برنامه ریزان و متولیان این بخش برای آموزش و هدایت نیات واقفان، به سمت رفع آن هاست.
**ضرورت برجسته سازی کارکرد فرهنگی امامزادگان
یک کارشناس مطالعات اسلامی در گفت و گو با ایرنا به نقش مهم امامزادگان و بقاع متبرکه برای حمایت و گسترش وقف های فرهنگی اشاره و اضافه کرد : ساخت مدرسه و مراکز فرهنگی وابسته به امامزادگان یا بقاع متبرکه، ایجاد صندوق قرض الحسنه، انتشار کتب و جزوات، ایجاد کتابخانه و تأسیس واحدهای فرهنگی، برگزاری کلاس های تفریحی- مذهبی، راه اندازی مراکز درمانی کوچک در مناطق محروم همجوار با امامزادگان، ایجاد بازارچه و مراکز تجاری برای تحول در بخش اقتصاد از جمله راه های تبدیل این مکان ها به مراکز فرهنگی است.
صادق سعادتی بیان کرد : از آنجا که اکنون بسیاری از مساجد در کشور فقط نمازخانه هستند و کارکرد های مفید دیگری که می توانند ارائه دهند را ندارند، بنابراین محوری بودن مساجد و امامزادگان در پیشبرد اهداف فرهنگی باید به درستی تبیین شود.
**واقفان به سمت نیازهای روز جامعه هدایت شوند
مدیرکل اوقاف و امور خیریه اصفهان در گفت و گو با ایرنا به اهمیت سنت وقف در رفع نیازهای جامعه اشاره کرد و افزود: در این راستا کارشناسان این اداره کل، واقفان نیک اندیش را به سمت نیازهای روز جامعه هدایت و راهنمایی می کنند.
حجت الاسلام رضا صادقی این نیازها را در بخش آسیب های اجتماعی، علم و فناوری، پزشکی و در ابعاد اقتصادی، فرهنگی برشمرد و افزود: تاکنون یک مرکز پژوهش و فناوری در فلاورجان و یک مرکز حمایت از آسیب دیدگان اجتماعی (بخش اعتیاد) در نجف آباد ایجاد شده است.
وی با اشاره به ماندگاری وقف در جامعه ، تصریح کرد: خیران در بخش های مختلف از جمله مدرسه، مسکن، درمان باید به وقف بنای خود بپردازند تا در هیچ زمانی، تغییر کاربری پیدا نکند و پابرجا بماند.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه اصفهان با اشاره به کاربردهای وقف در جامعه تصریح کرد: وقف باید در اختیار علم و از جمله عرصه پزشکی و دانشگاه ها قرار بگیرد تا بتواند گره گشای بسیاری از مشکلات جامعه در این بخش باشد.
صادقی با اشاره به ضرورت ایجاد منابع پایدار برای اداره کردن امامزادگان ادامه داد: تلاش کردیم که برای امامزادگان رقباتی وجود داشته باشد که برای اداره امورات جاری امامزاده نیازی به کمک خیران نباشد، برای مثال در امامزاده آقاعلی عباس هتلی به همراه بازارچه و درمانگاه با کمک خیران ساخته و افتتاح شد.
**وقف، مسیر مطمئن برای ایجاد اشتغال پایدار
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان گفت: هدف از سرمایه گذاری امسال در موقوفات استان، ایجاد اشتغال و احیاء و توسعه موقوفات است.
صادقی با تاکید بر ضرورت پیگیری برای ایجاد وقف های جدید گفت: برای توسعه گردشگری مذهبی در سال جدید باید از ظرفیت امامزادگان برای توسعه اقتصادی و کمک به مردم در مناطق مختلف استفاده کنیم.
وی اظهارداشت: تغییر سیاست ها به سمت احیای موقوفاتی که ظرفیت گردشگری دارند دنبال می شود.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان با اشاره به اولویت اصفهان در ایجاد اشتغال پایدار در حوزه گردشگری افزود: بر این اساس در سال های اخیر 25 کاروانسرا و آب انبار با هدف اشتغالزایی و اجرای نیات واقفان نیک اندیش با محوریت گردشگری احیا شده است.
حجت الاسلام صادقی با بیان اینکه در گذشته موقوفات مردم بیشتر به نیت‌های عام المنفعه مانند ساخت کاروانسرا،‌ مراکز درمانی و مواردی از این قبیل بود، افزود: این موضوع باید در جامعه بیشتر مورد توجه قرار گیرد که بر این اساس اداره اوقاف نیت های وقفی مورد نیاز جوامع امروز را بویژه در موضوعات اجتماعی شناسایی و رصد کرده است.
وی تصریح کرد: نیت‌های اجتماعی مورد نیاز در جامعه امروز شامل مواردی مانند پیشگیری از اعتیاد و درمان معتادان، حاشیه نشینی، کمک به زوج‌های جوان،‌ افراد بی سرپرست، بیماران نیازمند، کمک به افراد مستمند و غیره است.
صادقی بر ضرورت ترویج سبک زندگی اسلامی با محوریت بقاع متبرکه و با هدف نشر معارف اسلامی تاکید کرد.
**نقش رسانه در ترویج وقف های نو
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان اضافه کرد: بیشتر نیت واقفان به ترتیب شامل زوج های جوان، امور قرآنی، ساخت مسجد، حسینیه و دانش آموزان کم برخوردار بود که البته امسال وقف هایی متفاوت از جمله در زمینه ترک اعتیاد و درمان معتادان نیز داشتیم.
صادقی نقش رسانه ‌ها را در ترویج فرهنگ وقف بسیار مهم برشمرد و گفت : رسانه ها می توانند در تبیین نقش وقف برای رفع نیازهای مختلف جامعه تلاش کنند.
وقف سنتی حسنه و جاری و مصداق بارز احسان و نیکوکاری است که به دو نوع انتفاعی و منفعتی تقسیم بندی می شود. انتفاع یعنی از آن چه وقف شده است، استفاده می شود مانند مسجد و حسینیه، اما در وقف منفعتی از درآمد آن بهره می برند و برپایه نیت واقف آن را به مصرف می رسانند.
واژه وقف را مترادف با ایستادن، به حالت ایستاده ماندن و آرام گرفتن می دانند و در اصطلاح فقهی به حبس کردن مال، تصرف نکردن در آن و بخشیدن منفعت های آن در راه خیر اطلاق می شود.
به گفته مسوولان، در استان اصفهان 15 هزار و 200 موقوفه وجود دارد که از این تعداد پنج هزار و 316 مسجد، 980 حسینه، حدود 150 حوزه علمیه و بقیه موقوفات منفعتی است،
همچنین 15 هزار موقوفه استان شامل حدود 45 هزار رقبه می شود و از مجموع رقبه های موقوفات استان 12 هزار رقبه غیر متصرفی است.از مجموع هشت هزار و 51 امامزاده در کشور 718 امامزاده در استان اصفهان قرار دارد که از نظر اجرای طرح های عمرانی، فرهنگی و آرامش بهاری نوروزی در کل کشور رتبه اول را به خود اختصاص داده اند.
67 وقف جدید از ابتدای امسال تا اکنون در استان اصفهان ثبت شده که برآورد ارزش ریالی آن به 60 میلیارد می رسد. اصفهان از نظر تعداد موقوفات کشور در رده ششم است.
بنا به اظهار نظر کارشناسان، رهبر معظم انقلاب از سال ها پیش هم سو با برنامه های بلند مدت نظام جمهوری اسلامی بر ضرورت تحقق به روزرسانی وقف و توسعه کارکرد فرهنگی آن تاکید داشته اند.
در برنامه ششم توسعه نیز مجلس سازمان اوقاف و امور خیریه را مکلف کرده با همکاری وزارت راه و شهرسازی، شهرداری‌ها و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نسبت به صدور و اخذ اسناد موقوفات و تبدیل بقاع متبرکه با رعایت ضوابط وقفی به قطب‌های فرهنگی اقدام کند.
6026/9861