بزرگنمايي:

پیام سپاهان - اصفهان- تشکل های مردم نهاد که در کشورهای دنیا از آن نهایت بهره را برای پیشبرد امور می برند در کشورمان ناشناخته مانده و از ظرفیت کم نظیر آن برای رفع مشکلات بخش های گوناگون به ویژه مسائل اجتماعی و زیست محیطی استفاده نمی شود.
  تشکل های مردم نهاد به عنوان فرصتی و بستری برای مشارکت مردمی، شکوفایی اجتماعی و حلقه واسط بین مردم و سازمان های اداری و حکومتی است که جایگاه این نهادهای اجتماعی در دنیا روز به روز در حال افزایش و امروز یکی از شاخصه های توسعه یافتگی جوامع به شمار می روند.
تشکل های مردمی در جهان کنونی وظیفه های بسیار مهمی را بر عهده دارند و نمی توان جامعه ای را بدون حضور این نهاد ها متصور شد به طور مثال هلال احمر یکی از این سازمان های مردم نهاد است که اهمیت وجودی آن سبب شد تا در سازمان ملل متحد کرسی های مشورتی به دست آورد.
تشکل های مردم نهاد با حضور در بخش های اجتماعی، فرهنگی و مواردی از این قبیل با اثر بخشی و کارآمدی برنامه ها پیشرفت و توسعه را سرعت می دهد که با اعتقاد کارشناسان می توانند دولت ها را در مسیر برطرف کردن آسیب های اجتماعی و نابسامانی های درون جامعه یاری رسانند.
این نهادهای مردمی بر پایه ایثار و یاری رسانی به مردم شکل گرفته اند و هدف آنها کسب سود و یا کسب قدرت و منفعت در ازای فعالیت های سازمانی نیست بلکه تمام تلاش آن ها برای کسب قدرت برای خدمت به جامعه و نیل به اهداف و برنامه های تعیین شده است.
صاحبنظران امر معتقدند فعالیت این تشکلها در جامعه می تواند به هدف هایی همچون کوچک سازی دولت، توانمندسازی مردم، افزایش سرمایه اجتماعی، کارآمدسازی نظام اقتصادی، بهینه سازی فرآیند برنامه ریزی، عملیاتی‌کردن برنامه‌ها و رویارویی با آسیب ‌های اجتماعی کمک کند.
در ایران تشکیل چنین نهادهایی و مشارکت اجتماعی همواره مورد توجه بوده و قدمت مشارکت مدنی در ایران بر اساس اظهارنظر برخی از جامعه شناسان به بیش از 2 هزار سال می رسد که مردم در مساجد، تکایا، هیات ‌های مذهبی فعالیت داشتند.
تصویب اساسنامه و اهمیت تشکل های مردم نهاد کمتر مورد توجه قرار گرفت اما دولت تدبیر و امید به این تشکل ها معنا داد و برای تبیین بیشتر اهمیت جایگاه آنها یک روز به روز "تشکل و مشارکت اجتماعی" در تقویم رسمی کشور نامگذاری کرد.
به گفته معاون مشارکت های اجتماعی وزارت کشور در زمان حاضر 14 هزار سازمان مردم نهاد در کشور تشکیل شده که بر اساس آمار موجود 2 هزار سازمان مردم نهاد دارای مجوز از وزارت کشور، وزارت ورزش و جوانان و نیروی انتظامی است که البته این آمار با احتساب هیات های مذهبی، کانون های مساجد به بیش از 10 واحد می رسد.
**ظرفیت سازمان های مردم نهاد استفاده نمی شود
به رغم اذعان مسئولان امر در خصوص ظرفیت تشکل های مردم برای توسعه جامعه اما درد و دل های اعضا این تشکل ها از تعارض بین گفته ها و عمل مسئولان حکایت می کند و در واقع ظرفیت سازمان های مردم نهاد مورد استفاده قرار نگرفته و فاصله زیادی را تا واقعیت ها داریم.
دبیر کانون ورزشکاران قشقایی شهرضا از نداشتن هویت سازمان های مردم نهاد جوانان انتقاد کرد و گفت: تشکل هایی که از وزارت ورزش و جوانان مجوز گرفتند فاقد هویت اند امکان گرفتن شناسه ملی برای این نهادها وجود ندارد.
محمد محمدزاده در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه امسال تفاهم نامه ای بین وزارت کشور و وزارت ورزش و جوانان برای هویت بخشی به این تشکل ها امضا شد، خاطرنشان کرد: این تفاهم نامه هنوز به مرحله اجرا نرسیده و این بی هویتی مانع از فعالیت جوانان در این دسته از تشکل ها شده است.
وی ادامه داد: گسترش فعالیت تشکل های مردم نهاد جوانان بدون شناسه ملی امکان پذیر نیست و فعالیت آن ها تنها در وزارت ورزش و جوانان شناخته می شود و توسعه فعالیت ها و امکان انعقاد تفاهم نامه با سازمان های اداری توسط این تشکل ها امکان پذیر نیست.
وی یادآورشد: اگر مشکل شناسه ملی و کد اقتصادی برای تشکل ها رفع نشود این مراکز دیگر قادر به دریافت اعتبارات حمایتی از وزارت ورزش و جوانان نخواهند بود و به مرور زمان به دلیل سختگیری ها مشارکت آن ها کاهش می یابد.
دبیر کانون ریحان راه امید اصفهان که یکی از تشکل های مردم نهاد فعال در حوزه اجتماعی و فعالیت بشر دوستانه است به مشکلات پیش روی این نهادها اشاره کرد و گفت: کارکرد و جایگاه سازمان های مردم نهاد به مردم و مسئولان باید معرفی شود زیرا اکنون این شناخت در حد مطلوب و کارگشا نیست.
مریم بابادی به اهمیت تبیین جایگاه و نقش سازمان های مردم نهاد اشاره کرد و افزود: اگر به خوبی این موضوع تبیین شود مشارکت مردمی افزایش خواهد یافت و بسیاری از مشکلات جامعه به دست مردم و این نهادهای مردمی رفع خواهد شد.
وی استقلال سازمان های مردم نهاد را مهم برشمرد و یادآورشد: دستگاه های دولتی تشکل های مردمی را باید همکار و مورد اعتماد خود دانسته و نباید آن را بستری برای اجرای سیاست های خود بدانند.
وی با بیان اینکه اگر تشکل های مردمی مجری سیاست های سازمان های اداری بشوند کارکرد خود را از دست می دهند، تصریح کرد: حفظ استقلال این نهادها علاوه بر تقویت اثرگذاری آن ها به رفع مشکلات و چالش ها کمک می کند.
رئیس مجمع سازمان های مردم نهاد جوانان استان اصفهان در گفت و گو با ایرنا با انتقاد از اینکه همکاری و هم افزایی با سازمان های مردم در حد شعار باقی مانده است، گفت: جامعه باید ظرفیت سمن‌ ها برای تقویت مشارکت اجتماعی استفاده کند راز موفقیت بسیاری از کشورهای جهان توجه به همین مساله بوده است.
نورالدین سهرابی ادامه داد: سازمان های مردم نهاد بازوی اجرایی خوبی برای دستگاه های اداری و رفع دغدغه های اجتماعی هستند اما نیاز به باور این ظرفیت است.
وی با انتقاد از دخالت بخشی از دستگاه های دولتی در تصمیم گیری های سازمان های مردم نهاد، تصریح کرد: چنین اقداماتی واقعیت های تشکل های مردم نهاد را زیر سوال می برد.
بی مهری مسئولان به دغدغه های تشکل های مدنی، فرآیند سخت گرفت مجوز و برخورد سلیقه ای با مدیران و دبیران تشکل های مردم نهاد از دیگر گلایه های این نهاد ها است که از سوی فعالان اجتماعی مطرح شده است.
آن ها از اینکه مسئولان نسبت به شنیدن صحبت های آن ها بی مهری می کنند ابراز تاسف کردند می گویند مسئولان کمتر در جلسات درد و دل های نهادهای مردمی بوده اند و تنها خودشان سخنرانی و توصیه کرده اند.
به تاکید برخی از جامعه شناسان کاغذبازی اداری از دیگر چالش های پیش روی سازمان های مردم نهاد است که از همان قدم تشکیل این نهاد پیش روی فعالان این عرصه قرار گرفته و در مسیر فعالیت دیوانسالاری اداری و تفکرات سلیقه ای سرعت فعالیت این مراکز را کاهش داده است.
کارشناسان مسائل اجتماعی بر این باورند که پیشرفت جامعه نیازمند مشارکت مدنی فعال است و سخت گیری ها و رفتار سلیقه ای و همچنین بی تفاوتی نسبت به این موضوع، اقدامات اجتماعی را کم رنگ و با رکود روبرو می سازد.
**تشکل های مردم نهاد به همبستگی نیاز دارند
سازمان های مردم گستردگی و ظرفیت های خدماتی زیادی دارند اما وحدت و همبستگی به حرکت آن ها شتاب می دهد و انسجام درونی مانع از از هم پاشیدگی و یا ناکامی در تحقق اهداف بزرگ می شود.
خانه تشکل های مردم نهاد اقدامی در راستای تقویت همبستگی و شناخت اعضای این تشکل ها از همدیگر می شود که دولت با تدوین چنین برنامه ای به این موضوع کمک کرده و استان اصفهان به گفته مدیرکل امور اجتماعی استانداری از این تصمیم گیری بی بهره نمانده و این مرکز در این منطقه در حال تشکیل است.
محمود ابراهیمی، ایجاد خانه تشکل‌ها در اصفهان را عامل هم افزایی بین این نهادها دانست و گفت: آیین‌نامه خانه تشکل‌ های مردم نهاد در حال تدوین است و نشان و لگوی این مرکز با حضور وزیر کشور رونمایی شد.
وی ادامه داد: اعضا تشکل های مردم نهاد باید در کنار همدیگر قرار گیرند و با ایجاد هم افزایی مشکلات خود را رفع و با بهره گیری از ظرفیت های همدیگر به کیفیت بخشی و ارتقای جایگاه مشارکت مدنی در جامعه کمک کنند.
وی برپایی نمایشگاه های سالانه توانمندی های سازمان های مردم نهاد، برگزاری دوره های توانمندسازی برای اعضای این نهادهای اجتماعی، برگزاری همایش و نشست های تخصصی با حضور سازمان های مردم نهاد را فرصتی برای در کنار همدیگر قرار گرفتن این سازمان ها و معرفی ظرفیت های آن ها اعلام کرد.
**سازمان های مردم نهاد قدرت حل مشکلات را دارند
مدیران و مسئولان ارشد استان اصفهان در نشست و سخنرانی ها همواره ظرفیت های سازمان های مردم نهاد را مورد توجه و تمجید قرار داده اند و مشارکت بیشتر آن ها برای خروج از مشکلات را خواستار هستند.
به باور مسئولانی که با اعضا تشکل های مردم نهاد در ارتباط بوده اند، اگر زمینه فعالیت آن ها بیش از پیش فراهم شود آنگاه بسیاری از مشکلات که از گذشته باقی مانده به آسانی مرتفع و به نتیجه می رسد
خشکسالی، آلودگی هوا، آسیب های اجتماعی، نا آرامی و نا امیدی، بهداشت ودرمان، طلاق و فقر از جمله مشکلاتی است که مدیران دستگاه های اداری برای رفع آن ها خواستار همکاری این تشکلها هستند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان گفت: تشکل های مردمی در راستای حفاظت از هویت و میراث فرهنگی نقش خود را به خوبی ایفا کرده اند و اگر این مشارکت افزایش یابد بسیاری از دغدغه ها درباره حفظ میراث ملموس و ناملموس رفع خواهد شد.
فریدون الهیاری ادامه داد: 64 تشکل مردم نهاد دوستدار میراث فرهنگی در این استان فعال است و امکان افزایش این نهادهای مردمی فراهم و در خصوص ثبت آن ها میراث فرهنگی همکاری جدی خواهد داشت و شرایط را برای آن ها تسهیل می کند.
وی یادآورشد: راه اندازی و فعالیت تشکل های مردم نهاد میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یکی از مولفه های ارزیابی ادارات و دفاتر نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در شهرستان ها محسوب می شود.
معاون فرهنگی و جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان اصفهان با بیان اینکه جامعه به مشارکت جوانان در فعالیت های اجتماعی نیاز دارد، اظهارداشت: مشارکت جوانان با تشکیل سازمان های مردم نهاد افزایش و توان و فکر این قشر قادر به پاسخگویی به نیازهای استان است.
رامین نعیمی بر این باور است که برای حل مشکلات باید به جای گلایه، همگرایی ایجاد شود و سازمان های مردم نهاد فارغ از مسائل سیاسی و ماجراجویی برای حل مشکلات به کمک مسئولان بیاند.
وی یادآورشد: 2 هزار جوان در غالب 160 سازمان مردم نهاد برای ارتقای جایگاه فرهنگی، کاهش آسیب های اجتماعی، توسعه گردشگری، حفظ محیط زیست در استان اصفهان همکاری داشته اند که با توجه بیشتر به این مراکز اقدامات گسترده تری انجام خواهد شد.
معاون فرهنگی و جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان اصفهان با بیان اینکه آمار این تشکل ها تا پایان سال به 200 باب می رسد، خاطرنشان ساخت: وزارت ورزش و جوانان حفظ استقلال این مراکز را مورد توجه قرار داده و بروکراسی اداری برای ایجاد تشکل های مردم نهاد تسهیل شده و به صورت الکترونیکی انجام می شود.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در کنار مشکلات زیست محیطی، آسیب های فرهنگی، پدیده های شوم اجتماعی به وضعیت مضطرب و ناامیدی در جامعه اشاره کرد و نقش سازمان های مردم نهاد برای ایجاد آرامش روحی و و امیدبخشی ضروری خواند.
حمیدرضا فولادگر با بیان اینکه قوانین باید برای فعالیت تشکل های مردم نهاد تسهیل شود، یادآورشد: امکان واگذاری بخشی از فعالیت های اجتماعی به سازمان های مردم نهاد وجود دارد اما بعضی از دیدگاه های شخصی و یا ناشناخته ماندن توانایی های این تشکل ها مانع از این کار شده است.
باور مسئولان، اظهارنظرهای کارشناسان و حضور فعالانه مردم در فعالیت های مدنی فرصتی برای افزایش مشارکت اجتماعی است اما در این مسیر باید قوانین تسهیل و پیش بینی های لازم انجام شود باور مسئولان در صحنه کار نمایان شود تا اینکه مشارکت مردمی در جامعه افزایش و کیفیت آن ارتقا یابد.