بزرگنمايي:

پیام سپاهان - روزنامه سیمای شهر در ستون سرمقاله امروز خود مطلبی را با عنوان " عملیات بازار باز و اثرات احتمالی" به قلم مصطفی مصری پور منتشر کرد.
در این مطلب آمده است :صدور مجوز عملیات بازار باز برای بانک مرکزی را می توان یکی از نقاط عطف سیاست گذاری پولی درکشور قلمداد کرد. صدور مجوز عملیات بازار باز برای بانک مرکزی را می توان یکی از نقاط عطف سیاست گذاری پولی در کشور قلمداد کرد. سیاستی که خلأ آن در طی سال های اخیر و خصوصاً در خلال سال های 92 تا 96 که تعادل بازار پولی و نرخ های تعادلی بهره به شدت بر هم خورده بود احساس می شد و با ورود مجدد اقتصاد ایران به فاز رکود تورمی، نیاز به اجرایی شدن آن چندین برابر قبل است.
فرآیند بازار باز به این صورت است که در این سیاست، بانک مرکزی پایه پولی و نقدینگی نرخ سود بازار بین بانکی و نرخ سود سپرده و تسهیلات را مدیریت می کند. در طی 6 سال اخیر، سیاست دولت و بانک مرکزی، کنترل پایه پولی از طریق عدم استقراض مستقیم از بانک مرکزی بود اما این سیاست عملا با فشار دولت به بانک ها برای ارائه تسهیلات تکلیفی به دستگاه های اجرایی خنثی می شد و سنگین شدن کفه تراز وام دهی بانک ها به زیر مجموعه های دولتی باعث بروز تنگنای نقدینگی در حساب بانک ها و نیاز آن به تأمین مالی بیشتر می شد.
بانک ها برای رفع این مشکل چند راه را در پیش گرفتند: راه اول، افزایش نرخ سود سپرده ها و ارائه طرح های متنوع برای جذب منابع از مردم بود که این راه، به دلیل محدودیت سقف نرخ سود و وجود مؤسسات غیر مجازی که همواره سودهای نجومی به سپرده گذاران پرداخت می کردند راه به جایی نمی برد.
راه دوم، حضور گسترده تر بانک ها در بازار بین بانکی و تزریق منابع حاصل از صندوق درآمد ثابت به این بازار برای جبران کسری سایر بانک ها بود که البته با توجه به افزایش رقابت در این بازار،نرخ سود در آن در سال 94 ارقام بالای 27 درصدی به خود دیدو نبود منابع کافی در بازار مذکور، باعث شدتا بانک ها نتوانند تمام نیاز نقدینگی خود را از آن تأمین کنند.
راه سوم که به عنوان ساده ترین اما در عین حال مخرب ترین راه ممکن ارزیابی می شود اضافه برداشت از حساب بانک مرکزی است که به دلیل نبود ساز و کارهای نظارتی لازم، در طی سالهای اخیر به طرز قابل توجهی افزایش یافته و آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد، اضافـه برداشت از حساب بانک مرکزی در حال حاضر قوی ترین عامل رشد نقدینگی محسوب می شود. از این رو، شدت گرفتن پدیده مخرب اضافه برداشت بانک ها در اقتصاد ایران باعث شده تا سایر سیاست های پولی عملا خنثی شده و تورم با قدرت بیشتری، سطوح مختلف اقتصاد را تحت تأثیر خود قرار دهد. یکی از راه های کنترل اضافه برداشت ها، انجام عملیات بازار باز در بازار اوراق بدهی است که مجوز انجام آن در ماه های قبل در جلسه سران سه قوه صادر شد و منابعی در حدود 20هزار میلیارد تومان نیز برای انجام آن در بودجه 98در نظر گرفته شده است. رقم مذکور، در بند «م» تبصره 5لایحه بودجه 98قید شده که در این بند صراحتا به انجام عملیات بازار باز، خرید و فروش اوراق اسلامی و البته توثیق اوراق مذکور در ازای برداشت بانک ها اشاره شده است . مورد سوم ، یعنی توثیق اوراق، همان انتشار اوراق قابل باز خرید(Repurchase Bond)است که پیشتر و در مطالب قبلی به لزوم وجود آن در اقتصاد کشور اشاره شده بود. در این سیاست، بانک مرکزی حجم پایه پولی را با نیازهای اقتصاد به نقدینگی تنظیم می کند و در زمان های لازم با خرید یا فروش اوراق خزانه دولتی، میزان نقدینگی موجود در اقتصاد را کنترل می کند. تفاوت اصلی این سیاست با سایر سیاست های پولی، افزایش سرعت عمل بانک مرکزی در تنظیم نـرخ سود بانکی و پایه پولی است.
البتـه تعمیـق بازار بدهی، سیاست مکملی است که باید پیش از اجرای عملیات بازار باز اجرایی شود وبا عملی شدن این سیاست، قسمت اعظمی از بار تأمین مالی اقتصاد کشور از دوش نظام بانکی برداشته و به بازار سرمایه منتقل می شود. پر واضح است که دولت باید در رفع موانع قانونی حضور بانک ها و شرکت ها در بازار بدهی سریع تر عمل کرده و در کنار این سیاست ها، اصلاح نظام بانکی، تأسیس نهاد تصفیه عمومی و بهادار سازی دارایی های سمی بانک ها را اجرایی کند.
7141