بزرگنمايي:

پیام سپاهان- زیبِ خسروانه و زینتِ هنرمندانه جهانشهرِ گُنبدهای فیروزه ای در کشور تا ندارد و جاه و جلالِ چشمنوازش، آنقدر گیرا بوده و هست که تاکنون شهرهای زیادی در جهان، مشتاق پیوند خواهر خواندگی با او بوده اند که تاکنون شمارشان به 15رسیده است.
تشعشع افسونگرانه این کهن دیارِ خیال انگیز، چشم زیباجوی هر بیننده ای را می رباید، بسیاری، جاه و جَلوَتش را با رنگِ و لعابِ پاریس و فلورانس همسنگ دانسته و آمیزه این سه را "مثلث زیبای شهرهای دنیا" خوانده اند.
بواقع اصفهان به مثابه گهواره هنرهای زیبا و تابلوی انجمن آرای تاریخ و مدنیت ایران، هماره در چشم گیتی، ارج و قُرب داشته و دارد و هنوز هم مظاهر فرهنگ و هنر و صنایع مستظرفه اش، سرآمدی بی چون و چراست.
مضاف براین مقامِ غبطه انگیز، در عرصه سیاستِ و صیانت از کیان مام میهن هم، نصف جهان فیروزه فام، زبانزد عام و خاص است، کمااینکه تلالوی انوار23هزار ستاره خونرنگش در گستره کهکشان شهیدان سرزمین اهورایی پارس و نقش پررنگ فرزندان پرورش یافته در خاک زایای معرفت پرورش در اداره امور کشور، همه و همه گواه جایگاه رفیع اصفهان و منزلت مَنیع اصفهانی ها در پهنه ایران زمین بوده و هست.
اما با این همه، ای دریغا و ای شگفتا که این اخترِ تابناکِ سپهرِ فرهنگ و هنر ایرانی، برغم سابقه درخشان170 ساله اش در قلمروی مطبوعات، سالهاست آنطوریکه باید و شاید، مزیت و فضیلت چندانی در عرصه روزنامه و روزنامه نگاری برای فخر و مُباهی نداشته و برغم انتظار معقول همگان، همپای این قامتِ رعنا، قلمدارانی بیتا در دلِش قد نکشیده و جرایدش نیز همرنگ نقش و نگار گلیم خوشفام فرهنگی اش، پا نگرفته است.
این رب النوع شهرهای ایران زمین که در همه عرصه هایی که با نازکی خیال و پرنیانی کمال ملازمت دارد و بحق بر جایگاه شامخ و ستُرگ این مرز و بوم نظر کرده کبریایی تکیه زده که به یُمنش، پایتخت فرهنگ و تمدن جهان اسلام لقب گرفته و به برکتِ هنرهای مردمش به شبکه شهرهای خلاق جهان- که در کنار صنایع دستی، معماری و طراحی و موسیقی، عنصر رسانه هم در زمره شاخصه های آن است- پیوسته، معلوم نیست چرا در عرصه قلمداری و مطبوعه پروری، اینقدر کلاهش پس معرکه بوده است؟
فی الواقع همیشه بخصوص در آیین های رسانه ای، این سئوال بر سر زبانهاست که چرا اصفهان در تراز مقام هنرآسایش و برغم قدمت ژورنالیستی کهن آرایش، در هفت آسمان روزنامه نگاری ایران، ستاره ای ندارد تا مثل بقیه عرصه های پرگوهرش، مغرورانه بر آنها ببالد و آنان نیز در لوای نام بلندشان، طلایه داران وزین مقام شهرشان باشند!؟
البته بلافاصله همین جا بگویم که قِلت بضاعت روزنامه ای اصفهان، به گونه ای بوده که اگرهم هر آینه صاحب قلمی نام آرا و توانا در این خطه پیدا شده، ناچار زادگاهش را ترک کرده و در پایتخت رحل اقامت افکنده است، کمااینکه هم اینک قلمداران اصفهانی قابلی در تهران سرگرم اندیشه ورزی و قلمفرسایی در تراز ملی اند.
اما آخر مگر می شود فرهنگشهری جهانی، این همه در علوم ظریفه و صنایع دقیقه به اکمل کمالات و احسن بلوغات بشری رسیده باشد اما در هنری از همین جنس و جَنَم که با نازکدلی، سَیَلان خیال و طَیَران کمال یعنی قلم ورزی و اندیشه نگاری همخو و همسوست، اینقدر پایش بلنگد و هشتش گروی نُهش باشد!؟
این دیار هنرپرور و فرهنگ آرا، اگر نگویم در اقلیم قلم و مطبوعات جزو کم هنران، لااقل در سِلک گمنامان سرزمین مادریست و به اقرارِ خودِ اصحاب قلمش، اینک حتی بسیاری از شهرهای بی نام یا کم نشان کشور از او سبقت جسته اند و اسم پررنگی از نام نفیسش بر سر زبانها نیست!
البته سخن این نوشتار، حرف تازه ای نیست و گاهی هم اقداماتی برای جبران مافات و راه اندازی یک روزنامه دارای بُرد ملی در قواره نام اصفهان انجام شده که در اصل سنگُ بزرگ برای نزدن بوده که نمونه اش روزنامه ای است که در دهه70 قرار بود با سلام و صلوات برای صیانت از اسم سرزمین نقش جهان پا بگیرد و حتی به یُمن امتیازات دولتی، چاپخانه های پیشرفته اش هم وارد استان شد اما چشم اصفهانی ها هرگز به جمالش روشن نشد.
باری، در اینکه اسم و رسم پرطمطراق حرفه خبرنگاری بخصوص در عصر جولان دنیای مجازی، آنقدر دهان پرکن شده که این روزها همه، هوس خبرنگار شدن و هوای رسانه دار شدن به سرشان زده، حرفی نیست اما لُبِ لُباب کلام این است که چرا در این دیارِ بالذاتِ هنرآرا، آن هم از میان صدها مشتاقِ سینه چاک عضو چند نهاد قلم آرایش- که اتفاقاً خانه مطبوعاتش نخستین نوع خود در ایران بوده که پا گرفته- دستکم یک قلمدار بیتای همپا با نامیان دیگر عرصه های نامور هنریش، یا از میان خیلِ نشریاتش، اقلکم یک روزنامه متنفذ ایرانگیر، همسنگ با جراید شهیر سرزمین مادری، برنخاسته تا اصفهانی، که بحق او را پایتخت هنر و تمدن ایران می خوانند، سری در میان سرها درآورد و آذینِ داعیه داران قلمی اش به ویترینِ داشته های معنویش ببرازد!؟
البته همه می دانند که سرشت این شغل شریف،سهل و مُمتنع است یعنی از یکسو نام خبرنگار بسی بلندمرتبه و فریبنده و ازسوی دیگر، راه خبرنگار شدن- خاصه در کشور ما- بسی پیش پاافتاده و فُتورانه است، به گونه ای که هر نوآمده ای، بی هیچ منعی و دانشی و تجربه ای، بسهولت می تواند وارد این جرگه بی لگام شود و یکشبه شنل پُر زرق و برق خبرنگاری بر دوشش بیندازد و خیلی زود هی منم منم کند؛ بی آنکه کسی صدایش درآید که اصلاً بالای چشم طمع او، ابرویی هست یا نیست؟
وانگهی نکته راست بلکه دردناک سخن این است که برخلاف ظاهر پُرفیس و افاده این هنر با کلاس، مواجبش– جز برای خاصان معاش اندیشش نه فُضلای اندیشه کیشش – چندان چرب و شیرین نیست و نرخ طبل ژست ها و فیگورهایش، تومانی صنار با ارزش عوایدش فرق دارد و از این نظر، همیشه آواز دُهلش از دور خوش بوده و هنوز هم خوش است.
اما در مقام پاسخ به اصل سئوال و آسیب شناسی این قال، یعنی چرایی گمنامی اصفهان نامی از قافله قلمی کشور، برخی دست اندرکاران این عرصه، بلافاصله زنجیره طویلی از مشکلات رایج در مطبوعات از کمبود آگهی، نبود آموزش، کاستی کاغذ، ضیق درآمد، بیمه خبرنگاران، بی بضاعتی امکانات و انواع گرفت و گیرهای صنفی گرفته تا هزار و یک حرف دیگر را قطار می کنند که آدم پاک ماتش می برد که آیا براستی پاسخ چنان بی بضاعتی شگرفی، چنین بهانه های سَرسَری شگفتی است، خاصه اینکه همه این مسائل هم کم و بیش درهمه نقاط ایران فراگیر است اما معلوم نیست چرا بقیه جاها، این همه از اصفهان جلوترند یا دستکم این گالری گنج آرای هنرزاد، در این فقره اینقدر فقیر است!؟
اگرچه ناگفته پیداست که این دست مشکلات، خواه ناخواه در جلوگیری از رشد این حرفه در همه جا بی تاثیر نیست اما به نظر می رسد مسائلی از جمله ارجحیت منافع تجاری به علائق حرفه ای، دست تنگی و تضیق گردش اطلاعات در نظام دیوانسالاری نصف جهان، نبود یا کم توجهی به نخبگان ذاتی این حرفه و فراخی فضا برای عرض اندام نااهلان، تمامیت خواهان و تنگ نظران، در ایجاد این وضعیت ناگوار، بیش از دیگر گفته ها تاثیرگذار بوده است.
فی الواقع، نبود یا نُدرت قلمداران فرهیخته در دیاری که صبغه و سابقه روزنامه نگاریش در کشور کم نظیر است یا اقلکم فراهم نکردن بستر برای کشف و میدانداری چنین گوهرهایی که برخی از آنها لاجرم در صدف بی مهریها پنهان گشته یا برخی در آشفته بازار جولان بی هنران یکه سالار و سودا پیشه، از بیخ عطای کار را به لقایش بخشیده و به کُنج اعتکاف خزیده اند، شاید نقش مهمی در تکوین و تداول این نقیصه داشته که به مرور سبب شده، فن روزنامه نگاری و به تبعش ذوق روزنامه خوانی در میان نصف جهانی ها، هموزن و همپای نام شهیر این خطه هنرپرور پیش نرود.
وانگهی از همه شگفت انگیزتر و دلازارتر این است که برخی مدعیان این ساحت وزین حتی چشم دیدن هم را ندارند و بعضاً با تجمیع زیر علمِ چیزکی موهوم به نام حزب و سیاست که با مفهوم مرسوم در بقیه نقاط جهان هم تفاوت ماهوی دارد، علیه همقطاران خود سینه سپر می کنند و غیرخود را از قُماش کژراهان و کافران می خوانند و هر آینه خودشان بر خودشان می شورند و علیه هم جبهه ها می آرایند، غافل از اینکه در این قلمروی وزین، نَفسِ وجودِ تعارض آرا در عین مُدارا، نشانه فضیلت نفوس و سلامت فضا و تحمل یکدیگر، نشانه صدق و صفاست و ثمره انوارش نیز، بیش از همه، به خودِ خانه رواست.
در هر حال، گذشته از این مقال دلازار، بد نیست مِن باب انذار نیز یادآور شوم که با روند عقب ماندگی سنتی روزنامه نگاری این دیار از یکسو و رشد جهش آسای صنعت نو به نو شونده رسانه ای از سوی دیگر، معلوم نیست مِنبَعد باید چه انتظاری از آینده روزنامه نگاری کم بنیه سپاهانِ فرهنگ فرازِ و تاریخساز داشته باشیم؟
امروزه روز، وضعیت دنیای رسانه ها با گذشته تفاوت بسیار کرده، عصر نوی ارتباطی، فی ذاته اقتضائاتی نوتر دارد که اگر به حساب نیاید، از این به بعد کلاه قلمداران رسانه های رسمی و سنتی، پس معرکه خواهد بود.
از یکسو با به میدان آمدن شبکه های ماهواره ای و شبکه های اجتماعی، مفهوم زمان و مکان دچار دگردیسی بنیادین شده و از سوی دیگر با کساد بازار نگارش های مرسوم در قوالب مُتصلب کلیشه ای و رویه های سخت نگاری های کهنه و غباراندود خبر، بعید است که زین پس، روزنامه نگاری سنتی در پیست رقابت های جدید رسانه ای و بازارِ مشکل پسندِ شیوه های نَرم نگارانه و لطافت آرایی های قلم ورزانه بتواند از عهده رسانه های نوپدید مُبرا از مضایق و شدائد مگوی رسانه ای برآید مگراینگه به یُمن بهره گیری از نیروهای خلاق و آفرینشگر عرصه قلم بتواند گلیم کهنه خود را از آب بیرون بکشد.
فی الواقع در عصر رشد و رویش نونگاریها و مخمل آرایی های ادیبانه و گرایش به سمت آفرینش های خیال انگیز قلمی و همچنین تحولات ژرفساز و تکثرجوی ارتباطات نوین که رسانه های رسمی را لاجرم به همرنگی ناخواسته با تحولات نوخاسته می کند تا از پاسخ به ذائقه مخاطبان نوگرا عقب نماند، معلوم نیست شهر گُنبدهای فیروزه ای آیا می تواند در این تابلوی هفت رنگِ نوظهور، هنری نو دراندازد و قلمی نو برافشاند و ضمن جبران عقب ماندگی هایش، با اقتضائات نوپدید قلمی و رسانه ای، همگام شود!؟
پاسخ به این سئوال سخت است اما تا حدی می توان گمانه زد که اگر فکر عاجلی برای خروج از بن بست کنونی و جبران فاصله ها نشود و اصفهان، باز هم بیش از این در لاک سنتی اش در جا بزند و از پیست جهش کوانتومی رسانه های نو عقب بماند، دیر یا زود، این تابلو فرش پر نقش و نگار فرهنگ و مدنیت ایران زمین، در دنیای نوبه نو شونده ارتباطی، بازهم بیشتر به محاق فراموشی فرو خواهد رفت و این کهن دیارِ مظهرِ روشنایی ها، رویش ها و آفرینش های فکری و هنری، همیشه چیزی برای گفتن کم خواهد داشت.
علی الاصول در دهکده جهانی امروز، صدایی بیشتر خریدار دارد که جنسش با جانمایه های روحی و عاطفی الفت و تجانس بیشتری داشته باشد، جنسی از مایه فاخر فرهنگ، هنر و مدنیت که همه این خوبیها را اصفهان به تنهایی در دل خود جای داده و برای آیندگانش به ودیعت نهاده است.
در عصر جهانی شدن که نفوذ فرهنگی رکن رکین آن محسوب می شود و در زمانه تغییر معیارهای سنتی قدرت در نظام بین الملل، بی برو برگرد، اگر کشوری بخواهد حرفی برای گفتن داشته باشد که دیگران هم ناگزیز به شنیدنش باشند، حرفی از همین جنس و جلاست، حرفی که بشر نواندیش گریزان از تنش ها و ستیزهای اعصار و قرون گذشته، به دلش بنشیند و برایش ارج و قُرب قائل شود، حرفی از جنس روح لطیف انسانی مُنقش در نقش ها و نگاره ها و مواریث و معارف درهم تنیده در شهرهایی مانند نصف جهانی که هر گوشه اش، دل هر بیننده ای را می رباید.
روشن است که به برکت مقام و مکانت چشم آسای اصفهان در این زمینه، بغایت نیز شایسته است که نویسندگانش و رسانه هایش هم به فَرِ و فرازِ این مرتبت جهان ستایش بیارزند و ببرازند.