بزرگنمايي:

پیام سپاهان - سال 97 با وضعیت اقتصادی متفاوتی نسبت به سال‌های قبل آغاز شد. نرخ ارز پله‌پله در حال صعود بود و کار به جایی رسید که مردم شاهد افزایش چند برابری نرخ کالاهای ضروری و غیرضروری خود طی یک ماه و یا حتی یک هفته بودند! 
تحلیلگران اقتصادی عوامل مختلفی را در ایجاد چنین وضعیتی دخیل دانستند، که مهمترین آنها اِعمال تحریم‌های متعدد علیه ایران، ضعف دولت در کنترل اوضاع و البته رفتار هیجانی مردم در بازارها بود.
اینک در سال 98 و براساس زمزمه‌هایی که درباره رکود اقتصادی در سالِ جدید از سوی کارشناسان اقتصادی شنیده می‌شود، بر آن شدیم تا تحلیل کمیل طیبی را در این باره بدانیم.
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان در گفت وگو با خبرنگار ایسنا-منطقه اصفهان درباره تکیه اقتصاد ایران بر نرخ ارز و ایجاد نوسانات متعدد در صورت افزایش و یا کاهش آن، اظهار کرد: در واقع نرخ دلار همیشه تحت تأثیر فاکتورهای متعددی قرار دارد که تعیین‌کننده ارزش پول ملی است.
کمیل طیبی افزود: وقتی نرخ دلار بالا می‌رود، ارزش پول داخلی کم و پول تضعیف می‌شود، اما اگر نرخ ارز کاهش یابد، ارزش ریال افزایش و تقویت می‌شود.
وی با بیان اینکه این جریان تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد، گفت: این جریان بر رشد اقتصادی تأثیر مستقیمی دارد و تغییرات پول، نماینده بسیاری از شاخصه‌های اقتصادی است که می‌تواند بر رشد، بهبود و رونق آن مؤثر باشد و بالطبع بر سرمایه‌گذاری و اشتغال نیز تاثیرگذار است.
این استاد دانشگاه، عنصر موثر دیگر بر نرخ ارز را افت رابطه مبادله دانست و تصریح کرد: افت رابطه مبادله باعث کاهش قدرت خرید در صادرات می‌شود، درست همان اتفاقی که در ایران رخ داد و شاهد روند نزولی و بدتر شدن رابطه مبادله در سال‌های اخیر، به ویژه طی دو سال گذشته بوده‌ایم.
وی افزود: ایران در این سال‌ها مشمول تحریم شد و چون تنوعی در صادرات غیرنفتی وجود ندارد، تحت تأثیر مستقیم تحریم‌ها قرار گرفت.
طیبی با تأکید بر اینکه عوامل دیگری در ایجاد این وضعیت مؤثر است، اظهار کرد: بعد از تورم رکودی در سال‌های 91 و 92 که موجب کاهش رشد اقتصادی شد، دولت دست به تثبیت قیمت‌ها زد تا از تورم جلوگیری کند و این منجر به سرکوب قیمت‌ها شد.
وی افزود: در اقتصاد ما همیشه رشد نرخ تورم وجود دارد، درحالیکه در دنیا نرخ ارز متناسب با قیمت‌ها آرام‌آرام تغییر می‌کند.
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان با بیان اینکه دولت در دو سال اخیر اصرار بر تثبیت نرخ ارز داشت که این مسئله از دو جهت قابل‌بررسی است، گفت: نخست، این مسئله در شرایط تورمی اقتصاد و حتی رشد پایین اقتصادی نشان‌دهنده اثرات منفی است، بنابراین تثبیت نرخ ارز، سرکوب قیمت و سیاست نادرست دولت باعث وقوع چنین وضعیتی در کشور شده است.
وی تأکید کرد: از سال 92 به بعد نظر کارشناسان این بود که نرخ ارز یکسان‌سازی شود، اما عدم مدیریت نادرست بازار ارز از سوی بانک مرکزی عامل مهمی بود که شوک گسترده‌ای به اقتصاد وارد شود.
طیبی خروج آمریکا از برجام را شوک دیگری بر اقتصاد ایران دانست و گفت: متأسفانه بسیاری از روابط ایران با کشورهای دنیا متوقف شد و تحریم‌های بسیار سنگینی علیه ایران رخ داد. حساب‌ها قفل شد و شرکت‌های خصوصی از رابطه با ایران خارج شدند.
وی ادامه داد: این مسئله منجر به محدود شدن منابع ارزی و فعال شدن بازار دلالی و واسطه‌گری شد، چراکه بازار دلالی و واسطه‌گری همیشه متناسب با انتظارات عمل می‌کند.
وی تأکید کرد: درحال حاضر بسیاری از قیمت‌ها بالاست و نباید تقاضا برایش باشد، اما وجود دارد و این مسئله قیمت‌ها را در آینده افزایش خواهد داد.
این استاد دانشگاه نقدینگی را عامل مؤثر دیگری بر نوسانات ارزی دانست و تأکید کرد: نقدینگی غیرمولد به دلیل وجود سپرده‌های بانکی و عدم سرمایه‌گذاری مولد همیشه در اقتصاد وجود داشته که منجر به هجوم نقدینگی به بازار و سقوط ریال شده است. در سال 97 نیز این نقدینگی به سمت بازار خودرو و مسکن رفت.
وی افزود: تمام شرایط موجود باعث چسبندگی قیمت‌ها شده است و در اقتصاد دچار دور باطل هستیم، چراکه این تورم دوباره ممکن است نرخ ارز را تحت تاثیر قرار دهد و اگر به موقع منابع ارزی تأمین نشود، منجر به مشکلات دیگری خواهد شد. 
طیبی تأکید کرد: سوء مدیریت‌ها نقش مهمی در این مسائل داشت. اصرار بر تثبیت نرخ 4200 تومانی ارز اشتباه بود، چراکه موجب ایجاد انتظارات در بازار و رفتار هیجانی مردم شد.
وی با تحلیل وضعیت اقتصادی کشور در سال 98، گفت: شرایط بستگی به توانایی دولت دارد، اما باید گشایش‌هایی رخ بدهد و اگر قرار باشد منابع تأمین‌کننده ارز کم شود، می‌تواند شوک‌هایی به بازار وارد کند که قابل پیش‌بینی است.
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان ادامه داد: ممکن است میل به سرمایه‌گذاری به دلیل کاهش واردات و سرمایه‌گذاری ارزی کم شود که منجر به رکود خواهد شد. 
انتهای پیام