بزرگنمايي:
پیام سپاهان- در این میان انتخاب نوع پوشش گیاهی به منظور کاهش آلاینده‌های هوا راهکاری
مناسب برای برنامه ریزان شهری است. هشدار دانشمندان محیط زیستی حاکی از
این است که انتشار گازهای گلخانه ای از نیروگاه ها یا موتورهای دیزلی بیشتر
است، با این حال 90 درصد انتشار گازهای کربن ناشی از پوشش گیاهی است.
نمونه‌هایی از ترکیبات آلی فرار یا( VOC ) شامل عطر و بوی نامطبوع صمغ درخت
کاج، لیمونن مرکبات و لینالول در اسطوخدوس شناخته شده است.
جان ونگر، شیمیدان حوزه اتمسفر از
دانشگاه College Cork، می گوید: "تاکنون هزاران نوع از این ترکیبات که توسط
گیاهان منتشر می‌شود را شناسایی کرده ایم." تندی گیاه سدر، اکالیپتوس و یا
کاج جنگلی به دلیل داشتن ترکیبات آلی فرار (VOC) ثابت شده‌اند. مشکلات این
گیاهان زمانی رخ می‌دهد که این ترکیبات با هوای شهر مخلوط می‌شوند و
ترکیبات مضری می‌سازند.
گاهی درختان در ذات خود تولیدکننده
آلاینده‌ها نیستند، بلکه با دیگر ذرات موجود در هوا ترکیب و مضر می‌شوند.
از این رو انتخاب نوع پوشش گیاهی در شهر اهمیت بالایی دارد. در واقع، این
ترکیبات با آلاینده‌های اکسید نیتروژن متصاعد شده در ترافیک خودروها مخلوط
شده و در حضور نور خورشید به اوزون تبدیل می‌شوند. اوزون یک آلاینده مضر در
سطح خیابان است که با آسیب به سلول‌ها موجب آسیب رساندن به عملکرد ریه در
میان گروه‌های آسیب پذیر می شود و با بیماری‌های قلبی مرتبط است.
گروهی از محققان دانشگاه کارنگی
ملون در شهر پیتسبورگ ایالات متحده آمریکا در مقاله‌ای اعلام کردند که
«درختان کاج» یکی از بزرگترین آلاینده‌های هوا به شمار می‌روند و سهم
بالایی در آلودگی هوا دارند.
این محققان در مقاله خود می‌نویسد:
"درختان کاج یکی از بزرگترین آلاینده‌های هوا هستند؛ این درختان گاز‌هایی
منتشر می‌کنند که با مواد شیمیایی موجود در هوا که ناشی از فعالیت انسانی
است، واکنش داده و تبدیل به رادیکال‌های آزاد می‌شوند."
نتایج این تحقیق که در مجموعه
آکادمی ملی علوم منتشر شده است، نشان می‌دهد ذرات بیوژنیکی منتشر شده از
درختان کاج، از نظر شیمیایی بسیار فعال‌تر و جالب‌تر از آن چیزی هستند که
قبلا تصور می‌شده است؛ این تحقیق، نخستین شواهد تجربی را ارائه می‌کند که
چنین ترکیباتی به صورت شیمیایی توسط رادیکال‌های آزاد تبدیل می‌شوند،
ترکیبات مشابهی که پوست ما را پیر می‌کند.
این یافته‌ها، می تواند به پیش بینی
دقیق تر مدل‌های تعیین کیفیت آب و هوا کمک کند و با ارائه استراتژی بهتر
برای بهبود کیفیت هوا، تصمیم گیری‌های موثرتری اتخاذ شود. مطابق این تحقیق،
بیوژنیک‌ها به‌صورت شیمیایی در اتمسفر تبدیل می‌شوند و آنها نه تنها حالت
ایستایی ندارند، بلکه در حال حرکت و تغییر هستند و در عین حال رشد نیز
دارند.
هوایی که تنفس می‌کنیم پر از ذراتی
به نام آئروسل‌ها است؛ این ذرات مایع و جامد کوچک از صد‌ها منبع از جمله
درختان، آتشفشان‌ها، خودروها، کامیون‌ها و سوخت چوب تولید می‌شود؛ این ذرات
کوچک بر شکل‌گیری ابر و بارش تاثیر می‌گذارد و بر شرایط آب و هوایی و
سلامت انسان نیز موثر است.
در ایالات متحده امریکا هر سال 50
هزار مرگ بر اثر بیماری‌های قلبی و ریوی ناشی از غلظت بیش از حد آئروسل‌ها
به‌خصوص ذراتی که ابعادی کوچکتر از 2.5 میکرومتر دارند، رخ می‌دهد. در نقاط
مختلف دنیا نیز آمار مرگ در اثر این ذرات به ثبت می‌رسد.
مطابق تحقیقات پیشین، اطلاعات بسیار
زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد ذرات‌ریز معلق در هوا وجود دارد و ما
آنها را تنفس می‌کنیم، این ذرات تاثیر مهمی بر وضعیت سلامت انسان‌ها دارد؛
در حال حاضر بررسی چگونگی اندازه و ترکیب شیمیایی این ذرات اهمیت دارد.
چیزی که مسائل را پیچیده‌تر می‌کند این است که جو زمین یک مکان بسیار
اکسیده شده و کاملا واکنشی است؛ این بدان معناست که آئروسل‌ها خیلی سریع به
ذراتی تبدیل می‌شوند که می‌توانند ترکیبات شیمیایی کاملا متفاوتی داشته
باشند.
محققان دانشگاه ملون کارنگی نخستین
افرادی بودند که برای نخستین بار فرآیند‌های شیمیایی را توصیف کردند که
حاوی رادیکال‌های آزادی بودند که آئروسل‌های تولید شده از منابع انسانی مثل
دود خودروها را تبدیل به ترکیبات جدیدی می‌کند، اما این مکانیزم درباره
این مسئله توضیحی نمی‌دهد که برای ترکیبات طبیعی زمانی که وارد جو زمین
می‌شود، چه اتفاقی می‌افتد.
این تیم تحقیقاتی با دانشمندانی از
آلمان، سوئد، دانمارک سوئیس این فرضیه را با استفاده از یک فضای اتمسفر
ساختگی آزمایش کردند و آن را "اتاق‌های مه‌آلود" نامیدند؛ آزمایش در اتاقی
انجام شد که حاوی چند متر‌مکعب هوا در یک فضای محصور در آزمایشگاه بود که
به داخل آن "آلفا پینن" یک آئروسل منتشر شده از درختان کاج تزریق می شد.
محققان از گاز ازون نیز به داخل اتاق های دود استفاده کردند و سپس رادیکال
های هیدروکسیل(OH) اضافه شد. این روندی است که به طور طبیعی رخ می دهد.
محققان داده‌ها را از چهار اتاق
مختلف جمع آوری کردند و آن ها را به یک مدل کامپیوتری توسعه دادند. در
نهایت دریافتند که OH ذرات را تغییر می دهد، خواص و غلظت آنها را نیز
تغییر می دهد و سه برابر ذرات بیشتر از آنچه که در ابتدا در جو منتشر شده،
تولید می کند.
علاوه بر دانشگاه ملون کارنگی،
نویسندگان دیگری از جمله محققان Karlsruhe Institute of Technology در
Forschungszentrum Jülich و دانشگاه یوهانس گوتنبرگ آلمان و دانشگاه
گوتنبرگ سوئد و دانشگاه کپنهاگ دانمارک و موسسه پل شیرر سوئیس نیز در این
تحقیق مشارکت داشته‌اند.