پیام سپاهان- 21تیر از سوی دوستداران محیط زیست "روز بدون پلاستیک" نامگذاری شده است و
دلیل این نامگذاری از سال 91 ماهیت تجزیه ناپذیری این ماده نفتی و
آسیب‌های فراوان آن بر محیط زیست خشکی، دریا و زیست‌بوم‌هاست.
این روز با هدف ارتقای سطح آگاهی مردم در زمینه زیان‌های رهاسازی و
استفاده بی‌رویه از کیسه‌های پلاستیکی و تغییر سبک زندگی آنان برای کاهش
استفاده از ظروف یک بار مصرف پلیمری و کیسه‌های پلاستیکی است.
به گفته کارشناسان ایران در زمره پنج کشور نخست مصرف‌کننده مواد
پلاستیکی دنیاست و آمارهای رسمی بیانگر آن است که بیش از سه میلیون تن
پلاستیک سالانه در ایران تولید می‌شود و این در حالی است که تجزیه این ماده
در طبیعت حتی تا 500 سال نیز به درازا می‌انجامد که نیازمند یک
برنامه‌ریزی مدون و کارآمد در این زمینه از سوی دست‌اندرکاران امر است.
با این حال بی برنامگی و غفلت در مدیریت مصرف پلاستیک‌ها در سال‌های آتی
سلامت زیستی مردم را به خطر می‌اندازد و باعث می‌شود و در بخش‌های گوناگون
خطرات زیست محیطی زیادی ایجاد شود که تبعات زیادی را در پی خواهد داشت و
غیرقابل جبران است.
به غیر از زمان چند صد ساله تجزیه این مواد در طبیعت، وجود مواد افزودنی
کنترل نشده در ظروف یک بار مصرف پلیمری، بروز سرطان و بیماری‌های سخت
درمان در نتیجه تماس مستقیم پلاستیک با مواد غذایی داغ، بیماری‌های ریوی و
گوارشی، افزایش جانوران موذی و حشرات از جمله موش و مگس به دلیل حفظ رطوبت و
مواد غذایی در زباله در اثر وجود مواد پلیمری، آلودگی‌های بصری و هوا
برآمده از سوزاندن این مواد، گرفتگی کانال‌ها و نهرهای آب از جمله مشکلات
محیط زیستی و بهداشتی برآمده از مصرف کیسه‌های پلاستیکی است.
مصرف پلاستیک و تبعات محیط زیستی آن به موضوعی جهانی تبدیل و از این رو
اتحادیه اروپا با توجه به اهمیت رویارویی با آلاینده‌های پلاستیکی ضمن
ارائه پیشنهاد ممنوعیت استفاده از پلاستیک‌های یک بار مصرف خواستار گردآوری
بطری‌های پلاستیکی تا سال 2025 شده است.
به گفته صاحبنظران، ایران نیز در میان 10 کشور پرمصرف مواد و تولیدات
پلاستیکی و نایلون است که بر اساس آمار روزانه بیش از سه هزار تن و سالانه
نزدیک یک میلیون تن پلاستیک مصرف می‌کند.
در هفته اگر هر ایرانی یک پلاستیک کمتر مصرف کند سالانه 816 میلیون کیسه
کمتر مصرف می‌شود که کمک بزرگی به مسائل زیست محیطی است و افزایش جمعیت در
جهان، رابطه‌ی مستقیم با افزایش تولید و مصرف پلاستیک و در نتیجه انباشت
غیرقابل کنترل پسماندهای آن دارد.
هفت درصد پسماندهای روزانه شهر اصفهان برابر 70 تن "نایلون" است
علی دهنوی مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری اصفهان روز شنبه به ایرنا
گفت: نایلون یکی از اقلامی است که هم اکنون به میزان زیادی در پسماندهای
شهری وجود دارد و اگر انواع پوشش مواد غذایی مانند پوست پفک، پوست چیپس و
غیره هم به آمار آن اضافه شود در مجموع بالغ بر 200 تن در شبانهروز به
عنوان بخشی از انواع مواد آلی غیر فساد پذیر در اصفهان خواهد بود.
وی تصریح کرد: به این رقم حدود 50 تن انواع ناخالصی‌های دیگر مانند پوشک و
منسوجات نیز اضافه می‌شود؛ بنابراین سرجمع حدود 250 تن در شبانه روز انواع
مواد آلی فساد ناپذیر است که تولید و جمع آوری می‌شود. این رقم با رطوبتی
که از مواد آلی فساد پذیر جذب می‌کند، تا 350 الی 400 تن نیز می‌شود.
وی اظهار داشت: درباره روز بدون پلاستیک، شهرداری اصفهان از خودش شروع کرد و
فروشگاه‌های کوثر شهرداری ملزم شدند که دیگر از پلاستیک و نایلون استفاده
نکنند.
دهنوی همچنین با اشاره به استفاده از فرایند پیرولیز برای تبدیل و استفاده
مجدد از انواع پلاستیک‌ها اظهار داشت: نایلون‌ها و پلاستیک‌ها از ترکیبات
نفتی شکل گرفته‌اند که با فرایند پیرولیز می‌توان، آنها را به ترکیبات نفتی
برگرداند.
وی تصریح کرد: تلاش ما بر این است که یک واحد در این زمینه در اصفهان راه
اندازی شود و اگر این اتفاق بیفتد بخش اعظم این مواد می‌تواند به ترکیبات
نفتی تبدیل شود و در سایر بخش های صنعت مورد استفاده قرار گیرد. در این
صورت دفن پسماند به کمتر از 10 درصد خواهد رسید که در زمره شهرهای بدون دفن
قرار خواهیم گرفت.
مدیر عامل سازمان پسماند شهرداری اصفهان با اشاره به جمع آوری روزانه حدود 1000
تن پسماندتر و خشک در شهر اصفهان گفت: 600 تن پسماندتر و فساد پذیر در
کارخانه کود آلی تبدیل به کمپوست شده و در کشاورزی و فضای سبز استفاده
می‌شود.
وی با بیان اینکه هم اینک روزانه حدود 350 تا 400 تن پسماند غیرقابل
بازیافت وجود دارد (انواع نایلون‌ها و پلاستیک‌ها، منسوجات و غیره)، گفت:
با فرآیند پیرولیز، این نوع پسماند به ترکیبات نفتی تبدیل خواهند شد.
مدیر عامل سازمان پسماند شهرداری اصفهان بیان داشت: یکی از مهمترین اهداف و
برنامه‌های ما کاستن دفن همه پسماندها با ساز و کار و تجهیزاتی است که
بازیافت را افزایش و حجم انبوه آنها را کاهش می‌دهد.
وی تصریح کرد: حتی اگر روزی با استفاده از علم و فناوری همه پسماندها
بازیافت شوند نباید از صرفه جویی در مصرف مواد و تولید پسماند غافل بود،
چرا که آنها ممکن پس از بازیافت دوباره به چرخه زندگی انسان‌ها بر گردند و
منجر به آسیب‌های زیست محیطی و بهداشتی شوند بنابراین کاهش تولید پسماند یک
اصل مهم زیست محیطی است.
وی بر آموزش همگانی و فرهنگ سازی در استفاده نکردن از پلاستیک تاکید کرد و
افزود: نایلون امروزه یکی از معضلات کلان‌شهرها به شمار می‌رود، زیرا بخش
زیادی از آن دفن می‌شود و سال‌های سال طول می‌کشد که در طبیعت تجزیه شود.
سال‌های اخیر در اصفهان روش‌های تفکیک زباله‌های تر و خشک با آموزش و
تلاش مدیران شهری بین مردم به کارگرفته شده، ناوگان حمل و نقل پسماند خشک و
ایستگاه‌های ثابت در سطح شهر بطور مستمر پسماندهای خشک را جمع آوری
می‌کنند؛ استان اصفهان رتبه نخست تفکیک زباله از مبداء در کشور است.
پیش از این مهدی ریاحی سرپرست فنی حفاظت محیط زیست استان اصفهان در گفت و
گو با ایرنا گفته بود، زباله تولیدی در استان اصفهان سه هزار و 62 تن در
روز است که با احتساب این رقم هر اصفهانی در روز 480 گرم زباله تولید
می‌کند.
وی گفت: از کل زباله عادی تولید شده در استان اصفهان 67.8 درصد به
کارخانه‌های کمپوست ارسال و سایر زباله‌ها، بدون هیچ گونه عملیات بازیافتی
دفن می‌شود.
از این مقدار 70.5 تن آن معادل 3.4 درصد از کل زباله تولیدی کاغذ و
کارتن، 22.5 تن معادل 1.1 درصد شیشه، 181.5 تن معادل 8.7 درصد پلاستیک، 62
تن سه پارچه و منسوجات، 18.1 تن معادل 0.9 چوب و 17.4 تن معادل 0.8 درصد
فلزات مختلف است.
بسیاری از کشورهای دنیا از مدت‌ها پیش به فکر کنترل و کاهش مصرف این
ماده افتاده‌اند و قوانین و سیاست های تشویقی و تنبیهی را در زمینه مصرف آن
اعمال کرده‌اند.
در این میان تغییر الگوی استفاده از کیسه های پلاستیکی، استفاده از پاکت
و کیسه‌های پارچه‌ای برای خرید، برنامه خرید کالاهایی با کمترین پلاستیک،
فرهنگ سازی از طریق رسانه‌ها، جلوگیری دولت از خط تولید نایلکس و عرضه آن،
ایجاد فضای مناسب برای بازیافت از جمله مهمترین راهکارهایی است که می‌توان
در زمینه کاهش و کنترل مصرف پلاستیک به کار گرفت.
استفاده‌ی بی‌رویه و روزمره از این مواد ساخته دست بشر که به شدت برای
حیات طبیعت و آینده زمین مضر است پس بهتراست راهکار حذف و یا کاهش استفاده
از ظروف یکبار مصرف و کیسه‌های نایلونی که انجام آنها بسیار ساده است را در
دستور کارقرار گیرد.
در مهمانی‌ها، مسافرت‌ها، جلسات و نشست‌های خانوادگی و یا کاری، از ظروف
دائم استفاده کنیم و اگر نمی‌توانیم از ظروف یک بار مصرف و کیسه‌های
پلاستیکی، چند بار استفاده کنیم، از گرفتن یا خرید آنها اجتناب کنیم.
وقتی به رستوران‌ها و تهیه غذاها پیشنهاد دهیم از پلاستیک کمتری استفاده
کنند و به جای دریافت کیسه‌های پلاستیکی، کیسه پارچه‌ای خود را برای خرید
به سوپرمارکت‌ها ببریم. به دنبال فروشگاه‌هایی بگردیم که کمتر از بسته بندی
های پلاستیکی استفاده می‌کنند.
اگر در کنار ساحل و یا جنگل قدم زدیم و به زباله‌های پلاستیکی برخورد
کردیم، آنها را جمع کنیم و همدیگر را از اثرات زیان‌بار استفاده از
کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف آگاه و به پرهیز از استفاده از آنها
دعوت کنیم و با تفکیک زباله‌های تر و خشک، به بازیافت پلاستیک کمک کنیم.
نامگذاری این روز از سوی نخبگان و فعالان جامعه، و یا دولتمردان و
برنامه ریزان کشورها، نماد اهمیت موضوعاتی است که برای حال و آینده
انسان‌ها، مشکل ساز و یا بحران ساز است.
بنابراین هم دولت‌ها با تدبیر و برنامه ریزی خردمندانه باید از ایجاد
بحران‌های محیط زیستی جلوگیری کرده و زمینه‌های حل مشکلات را فراهم آورند و
هم تک تک افراد جامعه نسبت به این مسائل، احساس مسؤولیت کرده و وظایف
شهروندی خود را بجا آورده و بی تفاوت از کنار مسائل عبور نکنند چراکه داشتن
محیط زیست مطلوب، امری دوسویه است و در صورت حذف مسؤولیت هر یک از طرفین
مردم یا مسؤولان، هدف اصلی محقق نمی‌شود.
یادمان باشد برای رسیدن به محیط زیست مطلوب و جلوگیری از تبعات آلودگی‌های پلاستیکی برای زمین و آیندگان، همیشه از خودمان شروع کنیم.