چاپ

پیام سپاهان - هرسال با آمدن فصل تابستان، مدل‌های جدید پوشش از سوی طراحان خارجی و ایرانی به جامعه ما ارائه می‌شود و برای مقابله با بعضی از این مد و مدل‌ها، گاه دستگاه‌های نظارتی و... وارد عمل می‌شوند. برخی از نهادهای متولی امر حجاب نیز در کنار اقدامات بازدارنده، جشنواره‌های مد و لباس ایرانی و نمایشگاه‌هایی از این دست را برگزار می‌کنند تا طبع مردم را به سمت استفاده از پوشش ایرانی اسلامی سوق دهند.
اینکه مدل‌ها و طرح‌هایی که در قالب پوشش ایرانی اسلامی به جامعه ارائه می‌شود، توانسته جایگزین مناسبی برای سبک‌های پوشش غیر اسلامی باشد یا خیر؟ سؤالی است که خبرنگار ایسنا با حضور در یکی از بزرگ‌ترین مراکز خرید شهر اصفهان از شهروندان پرسیده است.
اینجا یکی از بزرگ‌ترین مراکز خرید شهر اصفهان است، مغازه‌هایی با دکورها و چینش متفاوت و البته جذاب برای تمامی بازدیدکنندگان. هر چند به دلیل شرایط اقتصادی مشتری‌های کمتری در حال خرید از مغازه‌ها به‌ویژه فروشگاه‌های پوشاک مارک هستند اما بااین‌حال، هنوز هم آن‌ها مشتری خود را دارند.
تنوع رنگ‌ها چشم‌نوازی و برخلاف مانکن‌های بی‌روح و بی چهره، فرد را برای ورود به فروشگاه ترغیب می‌کند. تنها مردی هستم که به‌تنهایی وارد مانتوفروشی می‌شود. به سمت خانمی که به همراه دوستش در حال تماشای آخرین کالکشن تابستانه مانتوهای ترک است، می‌روم. خودم را خبرنگار معرفی می‌کنم و می‌پرسم: چرا این مدل را انتخاب کرده‌اید؟ زن جوان، مانتو را به من نشان می‌دهد و می‌گوید در کنار مدل و رنگ جذابی که مانتو برایش دارد، جنس پارچه آن‌هم بسیار سبک و خنک است و همین امر یک مزیت برای پوشیدن آن در فصل تابستان برای خانم‌هاست.
او ادامه می‌دهد: با وجود سبکی و لطافت جنس پارچه، این مانتو، بدن‌نما نیست و پوشیدگی لازم را دارد اما آیا در مدل مانتوهای اسلامی و چادر این ویژگی لحاظ شده است؟ بنده یک بار برای خرید مقنعه دخترم به این فروشگاه سر زدم، ولی متأسفانه هیچ‌کدام از پارچه‌های استفاده‌شده این حسن را نداشت.
دوست خانم جوان ‌هم وارد گفتگو می‌شود. او با بیان اینکه در مدل‌های مانتو اسلامی و چادرهای طراحی‌شده، سلیقه همه مخاطبان در نظر گرفته نمی‌شود، می‌گوید: درست است که مانتوهای اسلامی بر پوشیدگی تأکید دارند ولی متأسفانه اکثر محصولات عفاف و حجاب برای فصل زمستان طراحی‌شده‌اند و همین امر باعث شده مانتوهایی دیگر، با جنس نازک در فصل تابستان مورد استقبال بیشتری قرار بگیرد.
نظر خانمی دیگر را جویا می‌شوم. او هم تأکید دارد که یکی از معیارهای انتخاب لباس برای خانم‌ها جنس پارچه و لطافت آن است. «متأسفانه در مدل لباس‌های ایرانی و اسلامی تنوع و ترکیب رنگ بسیار ضعیف است و گویی بر اساس نیاز مخاطب طراحی نشده است. درحالی‌که تنوع رنگ‌ها و مدل‌ها منافاتی با پوشیدگی ندارد. دختر نوجوان من دوست دارد رنگ شاد بپوشد و برای تأیید شدن همسالانش اهمیت قائل است. شاید من بتوانم او را مجاب کنم که تأیید دیگران مهم نیست اما نمی‌توانم بگویم شاد نپوش. تا جایی که من دیده‌ام در مد ایرانی اسلامی پوششی بر اساس روحیات نوجوانان در نظر گرفته نشده است.»
دختر جوان دیگری که دانش‌آموخته رشته علمی کاربردی طراحی دوخت است چنین می‌گوید: در طراحی، مثل سایر رشته هنری خود فرد تعیین می‌کند که چه چیزی خلق کند اما متأسفانه در بین دانشجویان طراحی، کمترین استقبال از طراحی پوشش اسلامی می‌شود و همه به دنبال کپی کاری از ژورنال‌ها خارجی هستند.
هر چند در سرفصل دروس ما بحثی به نام مدل اسلامی گنجانده‌شده اما این سرفصل‌ها جدی گرفته نمی‌شود چون خیلی از کسانی که موضوع پایان‌نامه خود را دوخت و طراحی لباس اسلامی انتخاب کردند با درهای بسته روبرو شدند و طرحشان عملاً در حال خاک خوردن است.
یکی از دیگر زنان، خود را مدرس دانشگاه معرفی می‌کند و دراین‌باره می‌گوید: رشته طراحی و دوخت یک رشته وارداتی است و سرفصل‌های آن اروپایی است. بیشتر دانشجویان رشته طراحی و دوخت هم مثل آدم‌آهنی صرفاً این مباحث نظری را یاد می‌گیرند و خود خلاقیت و نوآوری‌ای ندارند.
هر چند در سال‌های اخیر روی بحث طرح و پوشش اسلامی در دانشگاه تأکید شده اما متأسفانه بسیاری از طرح‌های دانشجویان در این حوزه، قابلیت اجرا به شکل تولید انبوه را ندارد، چون یک تابوشکنی محسوب می‌شود و ممکن است افراد زیادی آن را نپسندند.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه طرح‌های پوشش اسلامی توسط هیچ ارگان و نهادی مورد حمایت قرار نمی‌گیرد، گفت: جشنواره‌های مد و لباس ایرانی در این چند سال اخیر به‌جای اینکه رویکرد حمایتی و تشویقی نسبت به طراحان داشته باشد، رویکرد نمایشی و تبلیغی به خود گرفته‌اند و همین امر باعث شده که هر سال شاهد عدم حضور بسیاری از طراحان این عرصه و ارائه طرح‌های ضعیف در این جشنواره‌ها باشیم.
زهرا صادقی، جامعه‌شناس دینی نیز با بیان اینکه تبرج و خودنمایی یکی از مباحث مهم در عفاف و حجاب است به خبرنگار ایسنا می‌گوید: اسلام تأکید ویژه‌ای بر پرهیز از تبرج کرده و فلسفه عفاف و حجاب جلوگیری از همین امر بوده است. درست است که فرد نباید پوششی خودنمایانه انتخاب کند، اما این امر هم نباید باعث سوءبرداشت طراحان شود و لباس‌هایی را طراحی کنند که فاقد لطافت هنری باشد.
او ادامه می‌دهد: لباس‌های آن دسته از زنان کشورهای مسلمان که چادر را انتخاب نکرده‌اند بسیار متنوع و رنگارنگ است و برای هر سنی، پوشش اسلامی مناسب دارند اما در لباس‌های اسلامی تولید داخل متأسفانه این امر کمتر رعایت می‌شود. متأسفانه الگوی پوشش اسلامی، سالیان سال است که تغییری پیدا نکرده و در این حوزه هنوز سلیقه‌ای برخورد می‌شود حال‌آنکه لباس نیز، مثل سایر اقلام فرهنگی باید بر اساس نیاز جامعه تغییر و تحول پیدا کند.
این جامعه‌شناس تأکید می‌کند: اگر لباس، کالای فرهنگی نبود، صنعتی به نام مد شکل نمی‌گرفت. متأسفانه وقتی صحبت از مد می‌شود، عده‌ای آن را با برهنگی و بی‌بندوباری اشتباه می‌گیرند اما در کنار هفته‌های مد پاریس، میلان، نیویورک و... هفته‌های مد اسلامی نیز در سنگاپور، ترکیه و... برگزار می‌شود که مدل‌های آن بعد از نمایش به تولید انبوه می‌رسد.
وی می‌افزاید: در کشور ما نمایشگاه‌های مد و پوشش اسلامی برگزار می‌شود اما نام آن را به اشتباه مد گذاشته‌اند چون مد این نیست که مدل پوشش، همان مدل دهه‌های قبل باشد و فقط لب آستین را منجوق‌دوزی کنند. مد این است که تنوعی در نوع پوشش و مدل ارائه‌شده لباس ایجاد شود. متأسفانه همین امر باعث شده که کمترین استقبال از نمایشگاه‌های مد و لباس اسلامی در کشور ما صورت بگیرد.
طرح پژوهشی «بررسی فرهنگ پوشش و حجاب زنان ایران» به سفارش دفتر برنامه‌ریزی پژوهش‌های کاربردی و در ادامه‌ طرح «بررسی فرهنگ پوشش و حجاب در زندگی روزمره‌ زنان» در سال 1387 در پنج مرکز استان تهران، قم، تبریز، اصفهان و اهواز انجام شده و بر اساس یافته های آن ، 61.2 درصد پاسخگویان در کل کشور چادری هستند و 27 درصد مانتویی. 11.8 درصد نیز برحسب موقعیت‌های خاص گاهی چادر و گاهی مانتو می‌پوشند. مشروح نتایج این پژوهش در لینک https://b2n.ir/87792 قابل مشاهده است. ضروری است که با توجه به اهمیت نیاز سنجی مخاطبان در بحث پوشش اسلامی و شتاب تغییر جوامع، این طرح های پژوهشی هر ساله اجرا شود و نتایج آن در اختیار طراحان نیز قرار بگیرد.