شهرستان نطنز يکي از شهرستان هاي اصفهان است که زبان مردم آن يکي از گويش‌ هاي کهن زبانهاي ايراني محسوب مي شود و آيين ‌هاي عزاداري مردم شهرها و روستاهاي اين شهرستان از جمله ابيانه و بادرود در ميان مردم کشورمان شهرت خاصي دارد.

آيين زيبا و خاطره ‌انگيز برافراشتن خيمه‌هاي حسيني در حسينيه ‌ها و تکايا از جمله رسوماتي است که در روز جمعه قبل از ماه محرم انجام مي‌شود و از ديرباز به صورت جداگانه و با برگزاري مراسم ويژه و خاصي در دو شهر بادرود و نطنز برگزار مي‌شود.

در اين روز جوانان شهر نطنز در چهار حسينيه مرکز شهر هم زمان چادر خيمه را آماده بر افراشتن مي‌کنند، بعد از آن زن و مرد و پير و جوان در حسينيه جمع شده و با مراسم نقاره‌زني و مداحي و حسين حسين گويان خيمه‌ها را بر افراشته و طناب‌هاي آن در چهار طرف بسته و سپس تزئينات داخل خيمه توسط جوانان بسته مي‌شود.

اين تزئينات شامل پوششي است که سقف موقت براي اجتماعي از مردم محسوب مي‌شود و از نظر سمبليک اشاره به خيمه‌هاي حضرت سيدالشهدا (ع) دارد و جداره‌ها و پايين‌پوش نيز با کتيبه‌هايي از پارچه‌هاي ساده مزين به اشعار محتشم کاشاني، سياه‌پوش مي‌شود.

در شهر بادرود نيز اين آئين با نطنز کمي متفاوت است و به جاي نقاره ‌زني در هنگام برافراشته شدن خيمه، چاوشان اهل‌بيت (ع) با چاوشي ‌خواني در رثاي حضرت اباعبدالله فضاي معنوي خاصي به مراسم مي‌بخشند و مردم آماده عزاداري در ماه در محرم و صفر مي‌شوند.

جغجغه‌زني، نخل‌گرداني و طلوع‌گرداني رسوم ويژه ابيانه در ماه محرم

علي مشربي رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي شهرستان نطنز در ارتباط با رسوم خاص عزاداري ماه محرم در شهرستان نظنز اظهار داشت: ابيانه يکي روستاهاي تاريخي و سنتي نظنز است که رسوم قديمي و خاصي براي عزاداري حضرت اباعبدالله حسين (ع) دارند که جغجغه ‌زني، نخل گرداني و طلوع‌ خواني از جمله اين رسومات قديمي است.

وي با اشاره به رسم قديمي جغجغه زدن افزود: جغجغه يک ابزار چوبي خراطي شده است که عزاداران در روز تاسوعا دو عدد از آن را در دست گرفته و زماني که مداحان با نوحه‌ هاي اصيل و خاص عزاداري را آغاز مي کنند مردم در پاسخ به نوحه‌ها با اشک و مويه به جاي سينه ‌زني آنها را به هم مي ‌کوبند.

رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي شهرستان نطنز تاکيد کرد: در رسم قديمي طلوع‌ خواني نيز که در روز عاشورا انجام مي شود پيش از اذان صبح در هر محله چندنفري گرد يکديگر آمده و شروع به نوحه‌خواني مي‌ کنند و مردم را براي نماز صبح آگاه مي سازند چرا که در اين روز مراسم عزاداري از ابتداي صبح تا انتهاي شب ادامه دارد.

وي با اشاره به اينکه آيين نخل‌ گرداني نيز در دو مرحله در تاسوعا و عاشورا انجام مي شود، تاکيد کرد: اين آيين پس از 900 سال همچنان به شيوه قديم خود برگزار مي ‌شود و دستخوش تغيير نشده است به گونه‌اي که عزاداران هنوز از همان کوچه پس کوچه هاي قديمي و مسيرهاي سخت عبور مي کنند.

مشربي اضافه کرد: آيين نخل گرداني در کل شهرستان نطنز انجام مي شود که اين مراسم در بادرود داراي فلسفه اي خاص است.

وي با بيان اينکه در اين شهر حسينيه اي به نام پايه نخل وجود دارد گفت: يک سري از طايفه هاي قديمي اين شهر از زمان قديم پايه هاي نخل را شريک بوده‌اند و در شب عاشورا پيرمردان نخل را با پارچه هاي مشکي و  عبارات يا اباعبدالله و ثارالله تزئين مي کنند.

رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي شهرستان نطنز تاکيد کرد: ظهر عاشورا مردم در ميدان امام حسين اين شهر جمع مي شوند و زماني که نخل وارد ميدان مي‌شوند فضاي ماتم بر جمع حاکم مي شود و همگي بر مصائب اباعبدالله حسين (ع) اشک ماتم مي‌ريزند.

وي اضافه کرد: نکته قابل تامل اينکه افرادي که اين نخل‌ها را بلند مي‌کنند پاي برهنه اين نخل را کيلومترها بر روي شانه هاي خود حمل مي‌کنند و به نوعي با اسراي کاروان کربلا همدردي مي‌کنند.

مشربي درباره فلسفه اين آيين قديمي اظهار داشت: نخل‌ گرداني نمادي از تشييع جنازه امام حسين (ع) است و دستجات سينه‌زني و عزاداري به دنبال نخل‌گردانان به عزاداري مي‌پردازند.

وي با اشاره به اينکه مردم بادرود در آيين نخل گرداني شعر خاصي را زمزمه مي کنند که تنها مخصوص مردم اين شهر است، اظهار داشت: "يا سيد سجاد اين نخل حسين است يا فاطمه فرياد اين نخل حسين است" شعري است مخصوص آيين نخل گرداني در بادرود که با اين روضه همه بلااستثناء گريه مي کنند.

مشربي درباره ديگر آيين هاي قديمي عزاداري در نطنز ابراز داشت: همچنين در نطنز آيين تعزيه‌ خواني در چهار حسينيه مرکز شهر، ارشاد عليا، افوشه و سرشک برگزار مي ‌شود و برترين تعزيه‌ خوانان کشور عصرها در اين شهر اين آيين قديمي را اجرا مي‌کنند و شب ها نيز هيئت هاي عزاداري در شهر برپا مي شود.

مراسم جاروکشي پيرغلامان حسيني

وي با اشاره به اينکه يکي از رسوم قديمي ايام ماه محرم در نطنز مراسم جاروکشي پيرغلامان حسينيه ارشاد عليا است، بيان داشت: حرکت کاروان هاي حسيني در سطح شهرستان از جمله بادرود و خالدآباد که ورود امام حسين (ع) به کربلا را بازسازي مي کنند از ديگر رسومات عزاداري اين شهرستان است.

رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي شهرستان نطنز با اشاره به اينکه همراه اين قافله ها مداحان حرکت و نوحه هاي حزن انگيزي مي خوانند که دل هر عابري را به  لرزه وا مي دارد، بيان داشت: پس از به نمايش گذاشتن صحنه عاشورا کاروان ديگري نيز در سطح شهر حرکت قافله اسرا را نمايش مي دهد.

وي با بيان اينکه در روز تاسوعا در شهر بادرود نان‌هايي شيرين پخته مي‌شود که به کوکوله زرد معروف است، ابراز داشت: مردم اين شهر روز تاسوعا را به زبان محلي" روج عباس علي" مي‌گويند و در طول سال خانواده‌ها و مادران نذر مي‌کنند که براي سلامتي بچه‌هايشان در اين روز اين نوع شيريني را در ميان هيئت‌ها و مردم پخش کنند.

مشربي با اشاره به اينکه از جمله غذاهاي نذري نطنز قيمه و قرمه سبزي است اما نذري ويژه عاشورا در اين روز در بادرود چلو گوشت است، تصريح کرد: در روز عاشورا مردم نطنز در مرکز شهر، حسينه افوشته و ارشاد و در بادرود در ميدان امام حسين (ع) و گلزار شهداي اين شهر جمع مي شوند و  دسته‌جمعي به عزاداري مي پردازند.

برگزاري بيش از 100 تعزيه در نطنز در دهه نخست محرم

تعزيه به عنوان يکي از آيين هاي اصيل عزاداري در استان اصفهان در نطنز نيز جايگاه ويژه اي دارد و در دهه محرم در نطنز بيش از 100 تعزيه برگزار مي شود.

تعزيه شهرستان  نطنز به ثبت ملي نيز رسيده است و همچون بسياري از شهرستان هاي استان وسايل تعزيه توسط مردم تعيين مي شود و بر همين مبنا تعزيه خواني در نطنز داراي بانياني است که تمام هزينه هاي اين آيين کهن عزاداري را تامين مي کنند.

http://www.sepahannews.ir/fa/News/1632/برگزاري-آيين-900-ساله-نخل-گرداني-و-100-تعزيه-در-دهه-نخست-محرم