چاپ

سپاهان نیوز - رییس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان صبح امروز در صحن علنی این شورا یادداشتی را در رابطه با عدالت اجتماعی با تاکید بر عدالت فضایی برای بانوان خواند و متن آن را در اختیار رسانه‌ها قرار داد.
به گزارش ایسنا- منطقه اصفهان، عدالت اجتماعی یکی از مباحث مهم و قابل تامل است که در سال‌های اخیر مدیران شهری و شهرساز‌هایی که رویکردهای اجتماعی را دنبال می‌کنند به آن پرداخته‌اند. یکی از نمودهای عدا لت اجتماعی، عدالت فضایی است.
عدالت فضایی مفهومی نو ظهور با ریشه‌های کهن است که به شیوه توزیع خدمات و امکانات در سطح شهر می‌پردازد. به زبان ساده عدالت فضایی عنوان می‌کند که شهروندان باید به فضاهای شهری، عادلانه دسترسی داشته باشند تا بتوانند در این فضاها خاطره اندوزی کرده و مکان‌های شهری را خلق کنند.
شیوه‌های بسیاری برای سنجش عدالت فضایی وجود دارد که ساده‌ترین آن‌ها بررسی سطح و سرانه‌های شهری است. سرانه مفهومی کمی است که از تقسیم سطح کاربری مورد بر جمعیت به دست می‌آید. برای مثال زمانی که سرانه یک کاربری همچون کاربری‌های درمانی دو متر باشد یعنی در آن بخش از زمین به ازای هر نفر دو متر کاربری پزشکی و درمانی وجود دارد.
سرانه‌ها استانداردهایی دارند که در هر شهر و با توجه به شیوه پخشایش جمعیت متفاوت است، اما متاسفانه وجود سرانه کافی الزاما به معنای دسترسی عادلانه و کافی شهروندان نیست. در دسترسی و عدالت در کاربری‌ها و خدمات شهری شاخص های دیگری همچون میزان، هزینه و زمان دسترسی نیز مطرح می‌شود.
یکی از اقشاری که ممکن است با وجود کفایت سرانه‌های شهری به شکلی عادلانه از خدمات بهره‌مند نباشند زنان هستند. زنان در جوامعی همچون ایران با توجه به محدودیت‌های فرهنگی و سطح نازل احساس امنیت از خدمات شهری و فضاهای موجود در بطن شهرها به اندازه مردان بهره نمی‌برند.
زنان در ساعات خاصی از روز امکان، اجازه و امنیت کافی برای حضور در فضاهای شهری دارند. همچنین ممکن است برخی فضاهای شهری در محلاتی که ویژگی‌های اجتماعی خاصی دارند برای زنان مناسب نباشند. حال آنکه زنان در سنجش سرانه این فضاها، مورد توجه قرار گرفته اند اما عملا امکان استفاده از آن‌ها را ندارند.
شیرین طغیانی، رییس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان نطق میان دستور خود را به عدالت فضایی با تاکید بر عدالت برای زنان اختصاص داد که متن آن به این شرح است:
موضوع عدالت اجتماعی از دیرباز مورد توجه جوامع بشری، دانشمندان، و ادیان الهی بوده است. اگر چه حساسیت به آن در جوامع و در دوره های مختلف متفاوت بوده است. اما امروز به یکی از مهم ترین چالش‌های جوامع بشری تبدیل شده است. به طوری که ریشه بسیاری از چالش‌ها و مشکلات به نابرابری اجتماعی و فقدان عدالت اجتماعی بر می‌گردد و مسلما یکی از مصادیق این نابرابری‌ها در فضاهای شهری خود را نشان می دهد. اگر فضاهای شهری بازنمودی از کیفیت زندگی شهروندان بر پایه ساختارهای محیطی، فرهنگی و اجتماعی به شمار آیند با کاوش در آنها به عنوان جزیی از کلیت شهری و جامعه می توان به دیدگاه روشنی در این ارتباط دست یافت.
فضاهای شهری به مثابه یکی از بارزترین عرصه های تجلی هویت، فرهنگ و تمدن و یافتن بستری مناسب برای کشف دیدگاهی نسبتا جامع به کیفیت زندگی ساکنان هر جامعه به شمار می رود. در این فضاها می توان با تاثیر پذیری همزمان از بستر و کالبد فضا کیفیت و کمیت رخدادهای اجتماعی را مشاهده نمود. اما یکی از مشخصات اصلی سازمان سیاسی- اجتماعی در تمام شهرها در هر نقطه‌ای از جهان و در هر مقطعی از تاریخ، عرصه‌های عمومی و خصوصی شهر و نحوه حضور مردم در آنها است. به عبارتی یکی از مهم ترین موضوعاتی که مدیریت شهری باید آن را مد نظر قرار بدهد توجه به همه گروه‌های ذینفع در شهرها و فضاهای آنها در تمام ارکان مدیریتی و برنامه ریزی خود است و این خود از مصادیق بسیار مهم عدالت اجتماعی است.
باید توجه داشت که حضور مردم در عرصه های شهری به نحوی به ساماندهی و مدیریت این فضاها بستگی دارد. این نوع از مدیریت می‌تواند تعیین کننده الگوهای رفتاری در فضاهای شهری و زندگی اجتماعی در شهرها باشد. یکی از بهترین ابزارهای سنجش کارایی و اهمیت شهرها وجود فضاهای عمومی موثر و کارآمد برای شهروندان بوده و این در حالی است که شهرهای معاصر و به تبع آن حفاری‌های عمومی شهری غالبا بر اساس نیازها و الگوهای رفتاری تمام اقشار اجتماعی و به خصوص حضور زنان شکل نگرفته‌اند. در حالی که فضاهای عمومی اصولا باید قابل دسترس برای تمام افراد باشند. این فضاها مکان‌هایی هستند که شهروندان و بازدید کنندگان باید بدون هیچ گونه تبعیض یا محدودیتی وارد آن فضاها شوند.
اگر فضاهای شهری به مفهوم صحنه‌ای باشند که فعالیت‌های عمومی زندگی شهر در آنها به وقوع می پیوندد و به نوعی تبلور ماهیت زندگی جمعی می باشد لذا چنین عرصه هایی باید به همه مردم اجازه حضور و دسترسی را بدهند. به بیان دیگر فضاهای عمومی شهری مظروفی هستند که متاثر از عدالت اجتماعی انسان و فعالیت‌های وی فارغ از سن، جنس و ویژگی های فردی در خود جای می‌دهند. لذا طراحی و برنامه ریزی امروزه نمی‌تواند به شکل یک جانبه و سنتی به فضاهای شهری بنگرد بلکه باید با تغییر نگرش‌ها فضاهایی با قابلیت پذیرش ترکیبی از زنان و مردان را فراهم نماید. امروزه زنان نیز مانند مردان ساعت‌ها بیرون از خانه کار کرده و حتی زنانی که شاغل نیستند هم با توجه به شرایط حاکم بر زندگی دوران معاصر نیازمند حضور در اجتماع هستند. آنچه امروزه به آن نیاز است فضایی است که انعطاف پذیری و امکانات لازم برای حضور فعالیت و تردد زنان در کنار مردان را فراهم نماید.
از آنجایی که اساس جامعه مدنی بر کثرت گرایی متمرکز است و منظور از آن برخورداری تمام افراد از حقوق اجتماعی برابر در تمامی عرصه های زندگی جمعی می‌باشد بدین ترتیب مشارکت زنان در امور گوناگون مرتبط با برنامه ریزی مدیریت از خردترین تا کلان ترین سطح آن از مقیاس خانواده گرفته تا مقیاس ملی و فراملی از اهمیت زیادی برخوردار است. با تاکید بر مقیاس شهر در سلسله مراتبی از فضاهای شهری یا مدیریت شهری شهرهای امروزی نیازمند اقداماتی عاجل برای تامین شرایط عادلانه جهت حضور زنان در فضاهای شهری هستند. نکته قابل توجه که دراین میان بیش از پیش بر ضرورت این امر می‌افزاید این است که حذف زنان از سطوح خُرد منجر به حذف آنان از سطوح کلان خواهد گردید. حضور زنان در فضاهای شهری در همه سطوح به دیگران این پیام را می‌دهد که شهر برای هر دو جنس ساخته شده است و باید نیازهای و مطلوبیت‌های زنان را در کنار مردان در نظر گیرد. عدم رعایت این شرایط سبب می‌شود که چنین عدم بهره گیری از نیروها و توانمندی‌های بالقوه زنان در برنامه ریزی و مدیریت شهری آنان به انزوا کشیده و به واسطه خروج از مناسبات قدرت از حقوق شهروندی خود حتی در سطوح ابتدایی نیز محروم گردند.
لذا مدیریت شهری باید از یکسو ضمن ارج نهادن به حضور زنان شرایط را برای حضور آنان فراهم نماید و البته در این رابطه توجه به بسترهای ایدئولوژیک و فرهنگی هر جامعه نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا عدم توجه به این زیرساخت‌ها می تواند صرفا شرایط حضور زنان را محدود تر نماید. اما در این رابطه استفاده از مشارکت زنان در جهت برنامه ریزی، طراحی و مدیریت شهری نیز حائز اهمیت است. لذا برای تحقق این گام از عدالت اجتماعی لازم است که زنان در عرصه مدیریت شهری دیده شوند. زیرا حضور زنان در رده‌های مختلف مدیریت شهری می‌تواند نیازهای جامعه زنان را از دریچه خودشان مورد توجه قرار دهد و از طرف دیگر باید ظرفیت و پتانسیل حضور زنان در فضاهای شهری کاملا بررسی و بستر سازی گردد و مسلما توجه به مسائلی از جمله امنیت مادی، روحی و روانی زنان تناسب با فضاهای شهری و جزئیات آنها با شرایط فیزیکی و فیزولوژی زنان تسهیل تر در زنان با ظرفیت سازی مناسب شبکه حمل و نقل و زیرساخت‌های حرکتی بانوان در فضاهای شهری و ... همه از مهمترین عواملی هستند که شرایط حضور بانوان در فضاهای شهری را فراهم می‌آورد که خود از مصادیق بسیار مهم تجلی عدالت اجتماعی است و مسلما بدون توجه به این ظرفیت سازی هر گونه صحبت از مفاهیم عدالت ، عدالت طلبی و ... دور از ذهن می باشد.
كد خبرنگار:13091

انتهای پیام