چاپ

سپاهان نیوز - اصفهان – فیلم «به وقت شام» به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا بر قله استقبال مخاطبان نشست و به همراه فیلم‌هایی مانند سرو زیر آب و لاتاری روزهایی به یادماندنی در جشنواره فجر اصفهان رقم زد.

خبرگزاری مهر ، گروه استان ها - فاطمه کازرونی: هشتمین جشنواره فجر در اصفهان، با اضافه شدن چهار فیلم جدید روزهای زیبایی را تجربه کرد به نوعی که خیابان چهارباغ عباسی از سینما فلسطین تا سینما سپاهان و در کوچه منتهی برخی شب‌ها به اندازه‌ای از جمعیت مشتاق انباشته بود که تردد عابران عادی در مسیر را با سختی مواجه می‌ساخت.
فیلم «به وقت شام» که به سختی و با قیمتی دو برابر سه فیلم دیگرِ اضافه شده به بسته فجر، به اصفهان آمد عطر استقبال مردمی را بر چادر شب‌های جشنواره‌ای اصفهان پاشید.
در این میان دیگر فیلم‌ها مانند چهارراه استانبول، مغزهای کوچک زنگ زده و بمب یک عاشقانه نیز از استقبال خوبی از سوی مخاطبان برخوردار شد.
فیلم «به وقت شام» که فعالیت‌ مجاهدان سوری در کنار مدافعان حرم ایرانی را به تصویر کشیده است فیلمی خوش ساخت است که به خوبی جنایات داعش و سوءاستفاده آنها از نام دین را به تصویر کشیده است.
فیلم به وقت شام فیلمی است که ظریف، وزیر خارجه کشورمان نیز نسبت به آن واکنش نشان داد و آن را فیلمی بی نظیر خواند. تقدیر سردار سلیمانی از کارگردان به وقت شام نیز به خوبی نشان از این امر دارد که برخلاف برخی نظرات غیرکارشناسی حاتمی کیا همچون همیشه توانسته است از پس، نمایش مجاهدت‌های رزمندگان در جبهه سوریه و به تصویر کشیدن جنایات داعش برآید.
گلایه‌های پسر و پدری و غیرت اسلامی ایرانی
همانند بسیاری از فیلم‌های حاتمی کیا، در این فیلم نیز پدر و پسری حضور دارند که پدر در دوران دفاع مقدس نقش داشته است و امروز نیز در جبهه دیگری به مبارزه با دشمن پرداخته و به قول علیِ «به وقت شام » بعد از جنگ ایران و عراق در جبهه لبنان، سپس بوسنی و اکنون نیز سوریه حضور دارد، حاتمی کیا داستان پسری را روایت می‌کند که با برگزیدن خلبانی به نوعی شغل پدر را در پیش گرفته است اما از ندیدن پدر خود در سال‌های جنگ و پس از آن گلایه دارد و پدری که دلایل خود را برای تنها گذاشتن فرزندانش دارد.
قرار است یک هواپیمای ایلوشین که در تدمر سوریه (شام) زمین‌گیر شده است توسط خلبانی ماهر به همراه مردم و مجروحان به مرکز سوریه پرواز کند و در این میان علی پنهان از پدر این امر را برعهده می‌گیرد غافل از اینکه پدرش نیز به عنوان خلبان در حال اعزام به همین منطقه است.
با اتفاقاتی در فیلم چندین نفر از نیروهای داعش که در این هواپیما اسیر هستند به کمک زن رئیس طایفه آزاد می شوند و هدایت هواپیما را برای برگشت به تدمر را برعهده می‌گیرند.
سوءاستفاده از آیات قرآن توسط داعشی‌ها و برانگیختن احساسات دینی مخاطبان
به وقت شام در واقع قدرت‌نمایی پوچ داعش در کنار جنایات وحشیانه آنها را به تصویر کشیده است، حاتمی کیا به خوبی با به تصویر کشیدن سوءاستفاده داعشی‌ها از آیات قران به نفع خود بر احساس غیرت دینی مخاطبان ضربه می‌زند به نوعی که مخاطب در ذهن خود به دنبال جوابی دندان شکن برای داعشی‌ها می‌گردد و دوست دارد به منظور جواب دادن به داعشی‌ها از پرده سینما عبور کند، این حسی است که بسیاری از مخاطبان پس از پایان فیلم بر آن تاکید دارند.
یکی از لحظات اوج فیلم زمانی است که تمامی اسرای هواپیما را در کنار یکدیگر بر زمین نشانده‌اند تا سر آنها را قطع کنند و پدر زمزمه «یا حسین» و «یا زهرا» سر می دهد و پسر نیز تکرار می کند.
سرانجام داعشی‌ها تصمیم می گیرند که به جای کشتن این افراد صحنه دیگری را رقم بزنند و در برابر دوربین زنده آنها را سوار هواپیما می کنند و علی را مجبور به خلبانی این پرواز می‌کنند. در این میان اتفاقات مختلفی رقم می خورد اما در نهایت پسر موفق می شود تمامی افراد درگیر را که در دو کابین آهنی زندانی هستند با چتر نجات آزاد کند و اینجاست که تصمیم سخت خود را می گیرد.
علی که در ابتدای امر از حضور داعش در هواپیما لرزه بر اندامش نشسته بود این بار راه پدر را در پیش می گیرد، وی که تصور می کرد تا ساعاتی دیگر در کنار زن باردار خویش خواهد بود و از کنار وی تکان نخواهد خورد پیش از برخورد هواپیما به یک مدرسه آن را با تنها فرد داعشی باقیمانده منفجر می کند.
غیرت آرش گونه نسل‌های مختلف ایرانی در «به وقت شام»
حاتمی کیا یک بار دیگر و این بار به شکلی جدید در فیلم خود نشان می‌ دهد که شاید به ظاهر نسل‌های جدید انقلاب تفاوتی با پدران خود داشته و حتی گاهی منتقد باشند اما در زمان لزوم و در زمان دفاع از میهن روح رستم وار وآرش گونه به دفاع از میهن و دین می پردازند.
در جشنواره امسال فیلم‌های دیگری با موضوع داعش را نیز شاهد بودیم که یا به شکل سطحی بسیار اغراق شده به این امر پرداخته‌اند.
کارگردانی که کار خود را از سال‌های دفاع مقدس آغاز کرده است و به گفته کارشناسان فیلم‌های زمان جنگ وی مانند مهاجر و دیده بان حتی برای خود وی تکرارناشدنی است یک بار دیگر نشان داد که به خوبی از پس ساخت فیلمی با موضوع خاص برآمده است به نوعی که به گفته بسیاری از مخاطبان، داعش حاتمی کیا باورپذیر از کار درآمده است.
رد اشک بر گونه مخاطبان و باور پیام «به وقت شام»
پس از پایان فیلم تماشاگرانی با تیپ‌های مختلف فکری و ظاهری اشک بر گونه و آب در چشم دارند، پسران و دختران جوانی که شاید در نگاه نخست باورِ تحت تاثیر قرار گرفتن آنها از یک فیلم سخت باشد اما این صحنه باور پیام فیلم حاتمی کیا در ارتباط با نسل‌های انقلاب را بیشتر از گذشته در ذهن‌ها می نشاند.
استقبال خوب مردم از فیلم حاتمی کیا که در اصفهان تنها در دو سانس به نمایش درآمد نشان می دهد مردم به قضاوت داوران یا برنامه‌های تلویزیونی کار ندارند و آنچه بر قلب آنها بنشیند را می پذیرند.
«مغزهای کوچک زنگ زده»، مردم راضی و ناراضی و تقلیدی از فیلم فرهادی
فیلم مغزهای کوچک زنگ زده دیگر فیلمی است که در سانس‌های ویژه 22 و 30 دقیقه نیز تماشگران خاص خود را دارد که نیمی، از فیلم راضی و نیمی، ناراضی هستند، نیم ساعت ابتدایی فیلم تماشاگر تصور می کند کارگردان خط داستانی فیلم ابد و یک روز را تقلید کرده است، مثلث دو برادر و یک خواهر در فیلم «مغز» گرچه با پنج ضلعی فیلم اصغر فرهادی تفاوت‌هایی دارد اما موضوع فروش مواد مخدر، آشفتگی‌های خانوادگی، دختری در آستانه ازدواج، پرخاشگری‌های اعصاب خردکن شخصیت‌های فیلم، برادری کوچک اما با غیرت، محله‌ای دورافتاده، خانه آشفته، پیرمرد معتاد به مواد مخدر که جای پیرزن ابد و یک روز را گرفته است نیز ما را به این باور می‌رساند اما در ادامه روندی داستانی را شاهد هستیم که از فیلم اصغر فرهادی به ویژه از نظر تکنیک و تا حدوی داستان فاصله دارد.
فاطمه نیک نژاد یکی از تماشاگران در ارتباط با این فیلم به مهر می‌گوید: بسیاری از افراد این فیلم را خاص توصیف کردند اما از دیدگاه من تقلیدی از دو فیلم بود که پیش از این دیده بودم.
«مغزهای کوچک زنگ زده» و ایجاد سوال در ذهن مخاطبان
وی افزود: سوال من از کارگردان این است که چه لزومی به ساخت فیلمی است که این قشر اندک از مردم جامعه را در برمی گیرد و قرار است این فیلم چه موضوع یا مشکلی را مطرح سازد.
نیک نژاد تاکید کرد: این فیلم نه در ارتباط با آسیب های اعتیاد است و نه حتی مبارزه با قاچاقچیان و از دیدگاه من برای مخاطب عموم مردم مناسب نیست.
به زبان ساده پس از پایان فیلم هومن سیدی، در ذهن مخاطب این سوال ایجاد می‌شود که «خوب که چی» و این سوال ساده که فیلم چه هدفی را دنبال می کند ذهن مخاطب را رها نمی‌کند وی اضافه کرد: فیلم نشان می دهد افرادی که سرتاپا بی غیرت هستند و در کار قاچاق هروئین و کودکان دست دارند به دلیل یک موضوع پیش پا افتاده درباره خواهر خود غیرتی شدند و دست به کشتن وی می زنند.
این مخاطب جشنواره فجر افزود: اینکه ما در هر شرایطی غیرت ایرانی را بدین شکل کورکورانه به تصویر بکشیم از دیدگاه من نامناسب است چراکه دیدگاهی غلط در ارتباط با غیرت و تعصب ایرانی اسلامی را در ذهن دنیا تزریق می‌کند و همانند افشاندن بذر بدبینی است، من تصوری نمی کنم در شرایط واقعی از سوی انسانهایی تا این حد خلافکار این امر را شاهد باشیم.
وی ادامه داد: به عقیده برخی کارشناسان استقبال از فیلم سیدی بیشتر به دلیل کنجکاوی درباره بازیگر مسن این فیلم است که مردم داستان زندگی وی را قبلا شنیده‌اند.
به زبان ساده پس از پایان فیلم هومن سیدی، در ذهن مخاطب این سوال ایجاد می‌شود که «خوب که چی» و این سوال ساده که فیلم چه هدفی را دنبال می کند ذهن مخاطب را رها نمی‌کند.
مغزهای کوچک زنگ زده و سینمای هنر و تجربه
در واقع «مغزهای کوچک زنگ زده» بیشتر از هر نقدی خاص است و به نظر می‌رسد همانگونه که در بخش هنر و تجربه سی و ششمین جشنواره فجر رتبه آورد بیشتر به درد همان رده سینمایی می خورد.
فیلم با یک عبارت شروع و با یک عبارت نیز به پایان می رسد بر این مبنا که افرادی با مغزهای کوچک همانند گوسفندان نیاز به چوپان دارند، شاید نکته مثبت فیلم همین جمله‌ای است که مخاطب را تحت تاثیر قرار می‌دهد و برای یافتن مصداق این جمله با این فیلم همراه می‌شود.
«مصادره» وقت تماشگران
«مصادره» فیلمی در ژانر طنز است که تنها نیم ساعت اول فیلم برای مخاطب جذاب است و پس از آن تماشاگران گویی انتظار اتمام فیلم و به نتیجه رسیدن داستان را می کشد.
گویی در ادامه کارگردان سعی کرده است تا به هر شیوه حتی استفاده از الفاظ و حرکات نامناسب شخصیت‌ها تم خنده دار داستان را حفظ کند.
تکرار ساده لوحی رضا عطارانی در «مصادره»
در این فیلم رضا عطاران نقش خود در فیلم های سال های اخیر را تکرار کرده است و نقش مردی بسیار ساده لوح را برعهده دارد به نوعی که چند روز پس از پیروزی انقلاب به اداره ساواک رفته تا شغل خود را ادامه دهد و بدین شکل دستگیر می‌شود.
فیلم حالت روایت قصه گو دارد که گرچه به کارگردان برای پیشبرد داستان کمک کرده است اما باعث قطع ارتباط مخاطب با روند داستان می شود.
سیما نکویی درباره این فیلم به مهر می‌گوید: مصادره را حتی نمی توان یک فیلم طنز برشمرد بلکه بیشتر به هجو شباهت دارد.
وی می‌افزاید: درباره این فیلم تنها می‌توانم بگویم که انسان خجالت می کشد که در کنار خانواده خود برای تماشای این فیلم پا به سینما بگذارد.
اکران فیلم‌های شاخص جشنواره و روشن نگه داشتن چراغ سینماها
سرو زیر آب، لاتاری، به وقت شام، عرق سرد و چهارراه استانبول در کنار فیلم های جذاب با مخاطب کمتر مانند کامیون و اتاق تاریک، از فیلم‌هایی هستند که استقبال خوب مخاطبان اصفهانی را به تصویر کشیدند و به نظر می‌رسد اکران زودهنگام آنها را پس از جشنواره فجر شاهد باشیم، روندی که به روشن نگه داشتن چراغ سینماها پس از فجر کمک شایان توجهی خواهد کرد.