چاپ

پیام سپاهان - در «ایکاروس» همه چیز از زمانی شروع شد که یک کارگردان دوچرخه‌سوار، تصمیم گرفت خود را در معرض دوپینگ قرار بدهد تا گزارش‌های آزمایشگاه‌های ضد دوپینگ را راستی آزمایی کند و این ماجرا تا جایی ادامه پیدا کرد که نزدیک بود به محرومیت همه ورزشکاران روسیه در همه رشته‌های ورزشی، به خاطر «دوپینگ سازمان‌یافته دولتی» منجر شود. محرومیتی که هیچ‌وقت حاصل نشد، اما اسکار 2017 را برای برایان فوگل، کارگردان مستند "ایکاروس" به ارمغان آورد.
به گزارش ایسنا _ منطقه اصفهان، خانه مستند اصفهان که سه‌شنبه‌ها را به اکران برترین آثار مستند ورزشی ایران و جهان اختصاص داده 26 تیرماه، در نخستین روز از آغاز برنامه خود میزبان اکران "ایکاروس" بود و محمود عرفانی، پس از پخش فیلم به بررسی آن پرداخت.
او سخن خود را با شرح یک افسانه آغاز کرد و گفت: ایکاروس نام اسطوره‌ای یونانی است. در قصه‌ها آمده است که این فرد توسط سلطان مینوس زندانی می‌شود و پدر او که صنعتگر است بال‌هایی را با استفاده از پر و موم می‌سازد تا پسرش را از زندان نجات بدهد. پدر، به ایکاروس هشدار می‌دهد که در پرواز از حد مشخصی بالاتر نرود، اما ایکاروس، جذب خورشید می‌شود و نزدیکی به سرچشمۀ گرمی و نور همانا و آب شدن بال‌ها و سقوط در دریا و مرگ ایکاروس همان.
وی با اشاره به اهمیت انتخاب نام برای یک فیلم ادامه داد: سینماگران حرفه‌ای به‌شدت بر استفاده هوشمندانه از نام تأکید دارند و اسمی که بتواند محتوای فیلم را بیان کند شایسته‌ترین اسم است.
عرفانی با گریزی به ادبیات فارسی اظهار کرد: در افسانه ایکاروس، خورشید نمادی از حقیقت است و در ادبیات فارسی به ویژه در شعرهای سعدی و شیخ عطار هم نمونه‌های این نزدیکی به حقیقت و سپس سوختن و فنا شدن دیده می‌شود.
وی افزود: ابهامات و جزئیاتی که در مستند ایکاروس وجود دارد باعث می‌شود که بخواهیم آن را دوباره و چندباره ببینیم. در بخشی از فیلم به این مسئله اشاره شد که کسب مدال‌های قهرمانی برای روسیه در المپیک، موجب افزایش محبوبیت پوتین، تقویت روحیه جنگ‌طلبی او و درنهایت باعث به وجود آمدن قائلۀ اوکراین می‌شود، اما این اشاره گذراست و درستی و نادرستی آن هیچ وقت اثبات نمی‌شود، البته ناگفته نیست که همین نپرداختن به جزئیات مختلف از چندپاره شدن مستند ایکاروس جلوگیری کرده و به آن انسجام داده است.
این منتقد ادامه داد: شرکت برایان فوگل، کارگردان این مستند، به‌عنوان یک موش آزمایشگاهی در "ایکاروس"، نمونۀ آن چیزی است که در فیلم "سوپر سایز می" محصول 2004 هم دیده می‌شود. در این فیلم کارگردان که یک گیاهخوار است به مدت یک ماه خود را در معرض استفاده از فست فود قرار می‌دهد تا نتایج وحشتناک آزمایش‌هایش را به همه نشان بدهد.
عرفانی، ایکاروس را یک مستند گزارشی دانست و با اشاره به تقسیم‌بندی مستندها گفت: علاوه بر همه تقسیم‌بندی‌هایی که تاکنون از گونه مستند شنیده‌ایم، نوع دیگری از تقسیم‌بندی توسط آقای ضابطی جهرمی ارائه ‌شده که مستند را به پنج بخش خبری، گزارشی، توضیحی و توصیفی، تجریدی و انتزاعی و آرشیوی تقسیم می‌کند. ایکاروس در ابتدا یک مستند گزارشی است؛ اما در نهایت به یک مستند توضیحی و توصیفی تبدیل می‌شود.
وی با بسط ویژگی‌های مستند گزارشی ادامه داد: مستندی که بتواند به پنج سؤال چرا؟ چه زمانی؟ چه مکانی؟ چگونه؟ و چه کسی؟ پاسخ بدهد یک مستند گزارشی شسته‌رفته است، ضمن اینکه استفاده از صحنه‌های بازسازی‌شده، انیمیشن، گرافیک و مصاحبه با افراد مختلف نیز برای شکل دادن به فیلم و فرم روایت در این نوع مستند توصیه می‌شود.
این منتقد با اشاره به خاطره‌ای از کامران شیردل، اهمیت مرحله تدوین در مستندسازی را یادآور شد و گفت: کل زمان فیلم "اون شب که بارون اومد" ساخته کامران شیردل چیزی حدود 20 دقیقه است، اما این مستندساز درجایی گفته بود که برای تدوین این فیلم بیش از یک سال و نیم زمان صرف کرده است و قطعاً حاصل چنین تلاشی شایستگی آن را دارد که در تاریخ سینمای مستند ایران ماندگار شود. ساخت فیلم موفق "ایکاروس" نیز سه سال به طول انجامیده و این درسی برای همه مستندسازان است که به‌ جای سرهم کردن‌های عجولانه، برای تدوین و مونتاژ فیلم خود وقت کافی در نظر بگیرند.
عرفانی از همه حاضران خواست تا سه‌شنبه دوم مردادماه برای دیدن مستند «مارادونا» ساخته امیر کاستاریکا، رأس ساعت 17 به نگارستان امام خمینی (ره) بیایند.
انتهای پیام