چاپ

سپاهان نيوز- سيروس شفقي اصفهان‌شناس و استاد دانشگاه گروه جغرافياي دانشگاه اصفهان در اين ويژه‌برنامه به فضاهاي باز شهري، ميدان‌ها و حتي قلعه‌ها اشاره کرد که بهترين محل براي ساخت باغ‌ها در گذشته بودند.

وي قبرستان‌هايي مانند " تخت فولاد" را بهترين گزينه براي ساخت باغ‌ها عنوان کرد و گفت: در قديم مردم دوست داشتند اوقات فراغت خود را در قبرستان‌ها سپري کنند و بهترين نمونه اين دست باغ‌ها در تخت فولاد قابل مشاهده است. در آنجا هر خانواده‌اي براي خود يک محدوده مشخصي دارد و حتي برخي جاها حصارهايي براي قبرهاي خانوادگي ايجاد شده تا بتوانند بخشي از وقت خود را آنجا سپري کنند.

شفقي به سرزمين‌هاي اسلامي که ايران هم در آن قرار گرفته اشاره کرد و گفت: بسياري از اين مناطق در نواحي کويري با اقليم خشک قرار دارند، بنابراين طبيعي است که در اين مکان‌ها باغ‌ها از ارزش فوق‌العاده‌اي برخوردار بوده باشند.

وي بهترين نوع باغ‌سازي را در زمان صفويه عنوان و اظهار کرد: ايجاد تمدن بشري حواشي، يک رخداد بزرگ بوده که ايجاد قديمي‌ترين شهرها و پيدايش روستاهاي کهن، ايجاد و تکامل زبان در مرکز گهواره تمدن بشري به شمار مي‌رفته است. اين سرزمين‌ها در يونان باستان شکل گرفت.

شفقي با بيان اينکه ايرانيان علاوه بر ساخت باغ به پرورش گياهان نيز علاقه فراواني داشته‌اند، تصريح کرد: بسياري از ايرانيان با کشف " گندم و جو" و پرورش آن ها به صورت بومي نقش مهمي در تامين غذاي امروزي بشر داشته‌اند که آثاراين دست فعاليت را مي‌توان دهلران مشاهده کرد.

وي مهم ترين ويژگي باغ‌هاي ايراني را چهار قطعه‌اي بودن آن ها عنوان کرد و گفت: بازرترين نمونه اين باغ‌هاي چهارگوش را مي‌توان در چهارباغ اصفهان مشاهده کرد که در زمان صفويان ساخته شده و شامل چهارباغ بالا، چهارباغ عباسي، چهارباغ پايين و چهارباغ خواجو است.

اين اصفهان‌شناس، اصل تقارن را يکي از ويژگي‌هاي باغ‌هاي ايراني دانست و گفت: در زمان هخامنشيان باغ‌ها بيشتر به شکل مربع و مستطيل بودند که اغلب به چهار قسمت تقسيم مي‌شدند.

وي به محله عليقلي آقا اشاره کرد که بسياري آن‌را يکي از ساختارهاي ويژه شهرسازي مي‌دانند. به گفته شفقي نظير اين محله در هيچ جاي جهان مشاهده نشده است.

اين استاد دانشگاه تصريح کرد: در آن زمان رسم بر اين بود تا حاکمان از ثروتمندان شهر براي ساخت محله‌هاي مختلف کمک بگيرند، عليقلي آقا نيز يکي از همين افراد بود که در اين محدوده حمام، مسجد، بازارچه و حتي زورخانه، کاروانسرا و سقاخانه را ساخته است.

وي با اشاره به باغ فين کاشان آن را يکي از قديمي‌ترين باغ‌هاي ايراني عنوان و اظهار کرد: حدود 350 درخت در اين باغ بي‌نظير کاشته شده که کهنسال‌ترين آن ها حدود 150 سال قدمت دارد و بيشتر از سرو و چنار تشکيل شده است.

اين استاد دانشگاه به اصفهان دوره صفوي اشاره کرد و تصريح کرد: در آن زمان بخش ميدان نقش جهان و چهارباغ در اختيار خاندان صفوي بود اما در اطراف همين بخش باغ‌هاي فراواني وجود داشت. نمونه آن باغ هزارجريب بوده که امروزه به دانشگاه اصفهان تبديل شده است.

وي به برج‌هاي کبوتري که در اطراف اين باغ‌ها براي فراهم آوري کود مورد نياز باغ‌ها ساخته شده‌اند اشاره کرد و ادامه داد: در اصفهان نزديک به 3 هزار برج کبوتر وجود داشته که اکنون بسياري از آن ها در حال تخريب است. بهترين نمونه آن برج باقي مانده در خيابان شيخ صدوق به شمار مي‌رود.