چاپ

پیام سپاهان - کاشان - محله های تاریخی سرشار از گنجینه هایی زنده و پویا، با نمایش گذشت زمان در بناها، راه ها و نشانه های زندگی گذشتگان در آنها همچنان مانند 'افوشته' نطنز محل رفت و آمد و زندگی افراد دوران معاصر هستند و از این رو ارزش معنوی بیشتری نسبت به اثرهای با جنبه تاریخی صرف دارند.
به گزارش ایرنا، محله های تاریخی با وجود فرسوده به نظر آمدن گنجینه هایی زنده و پویا بوده که به محل رفت و آمد افراد معاصر تبدیل شدند اما از آنجا که همچنان اثرها و نشانه هایی از زندگی گذشتگان به دست می دهند، ارزش به مراتب بیشتری نسبت به سایر اثرهای تاریخی دارند که افوشته از جمله آنها است.
وارد نطنز که می شوی در جنوب شرقی این کهن باغشهر از میدان مختاری تا میدان معلم و سپس انتهای دیزاب، محله ای وجود دارد که در گذشته های دور، تنها روستایی نزدیک شهر بود که با نام و نشان و موقوفات یکی از اهالی سادات آن پیوند داشت.
افوشته با پیشینه افزون بر 600 سال در جوار باغ ها و درختان بسیار افزون بر 10 اثر تاریخی ارزشمند و در مواردی منحصر به فرد دارد که به فاصله اندکی از یکدیگر گرد آمدند که وجودشان بیش از هر چیز نشان دهنده هنرمندی و هنر دوستی مردمان این دیار است.
** بقعه و گنبد سید واقف
بقعه و گنبد سید حسن واقف بر فراز تپه ای مشرف به باغ بنا شده و آرامگاه بزرگترین واقف آن حوالی و با تباری شیعه مذهب است که به گفته مورخ بومی واز نوادگان خود این سید، خاندان واقفی نخستین بار در قرن هشتم وارد نطنز شدند و تشیع را در میان اهل سنت منطقه رواج دادند.
گردشگرانی که به زیارت این بقعه بر فراز تپه می آیند، پیش از رسیدن به درب چوبی منبت کاری شده و دارای نقش و نگار آن، نخست با نمای تماشایی از محله افوشته در میان انبوه درختان چنار و میوه رو به رو می شوند.
اما درست در مرکز محله افوشته بر فراز کوهی کوچک، بقعه ای به نام میر سید واقف فرزند سید حسن واقف جای گرفته که گنبد فیروزه ای آن چونان جواهری بر انگشتری این محله تاریخی نشسته است.
** حمام و شربتخانه
دومین اثر تاریخی دیدنی افوشته در جوار حمام قدیمی آن و شربتخانه است.
مردم به ویژه بزرگانی که به حمام می رفتند، پس از آن برای نوشیدن شربتی خنک در مکانی با تزیینات کاشی ظریف و زیبا جمع می شدند و امروز هم 2 بنای حمام و شربتخانه در نزدیکی هم اما سوای از یکدیگر همچنان پا برجا می باشد و با وجود از میان رفتن برخی تزیینات، اثر نقش های رنگین شربتخانه در چند جای سقف و دیواره ها به چشم می خورد.
بنا در ابتدا 2 طبقه بود و بر فراز آن گنبدی وجود داشت که فضای داخلی اتاق مرکزی را با تزیینات گچ‌بری و نقاشی‌های برجسته تا ارتفاع 1.2 متر از دیوار می پوشاند که در نوع خود بی مانند و به گفته برخی کارشناسان، از بهترین نمونه های معماری نطنز به شمار می رفته است.
درون حمام هم به نوبه خود تماشایی می باشد؛ حوض میانی هشت ضلعی و 2 حوض دیگر 6 ضلعی است و سقف همه قسمت‌ها طاق ضربی گنبددار؛ خزینه، سکوها و مهم تر از همه شکل و شمایل دست نخورده حمام توجه گردشگران را به خود جلب می کند.
** آب انبار و حسینیه
آب انبارها در محله های قدیمی از مهمترین سازه ها به شمار می رفتند؛ مکان هایی با پلکان زیاد و آب سرد روانی در جوی که مردم بیشتر با کوزه یا مجمری در دست برای آوردن آب به آنجا می رفتند.
سردر این بنای ساخته شده دوره محمدشاه قاجار در افوشته شامل طاقی رومی به بلندی 8.4 متر و دهانه پنج متر است که در اطراف آن 2 سکو از جنس سنگ مرمر دیده می‌شود؛ آب انبار زنده دیگری نیز در این نقطه وجود دارد که تا چند سال پیش برداشت از آن ممکن بود.
بنای آب انبار قدیم هم از تزیین و کاشی کاری بی بهره نمانده اما امروز به سبب برخی بی توجهی ها و دستبرد بی هنران، در چندین نقطه از کاشی هایی با رنگ زمینه آبی خالی شده است.
این آب انبار قدیمی در جوار حسینیه تاریخی و مشهوری قرار دارد که سال ها بزرگترین مرکز برگزاری شبیه خوانی و میزبان بهترین هنروران شبیه خوانی کشور در نطنز بوده و می باشد.
** خانه سورگاه
خانه سورگاه از جمله مهمترین و برجسته ترین اثرهای تاریخی دهگانه نطنز محسوب می شود؛ خانه ای بزرگ بر فراز کوهی کوچک در فاصله ای نزدیک به حمام که به گفته رییس میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری نطنز، با تلاش بخش خصوصی در آستانه بازسازی برای پذیرش علاقه مندان است.
بنا به شواهد تاریخی از جمله گفته اعظم واقفی مورخ و پژوهشگر نطنزی، این بنا محل برگزاری جشن ها و پذیرایی از میهمانان و گاه حتی نیازمندان بود.
** تونل زیرزمینی
از دیگر شگفتی های محله تاریخی افوشته نطنز کشف تونل های زیرزمینی در زیر خانه سورگاه به هنگام خاکبرداری جهت بهسازی این بنا بود.
مردم بومی بر این باور هستند که تونل ها برای ایجاد ارتباط مخفی محله های تاریخی افوشته و قصبه در نطنز ایجاد شده و به هنگام بروز حادثه ها و جنگ ها از آن استفاده می کردند.
احتمال وجود شهری زیرزمینی با کشف نخستین نشانه های تونل در این نقطه قوت گرفت اما هنوز کارشناسان دیدگاهی مستند درباره چند و چون شکل گیری آنها بازگو نکردند و دسترسی به آنها برای گردشگران و علاقه مندان هنوز ممکن نیست.
** سردر خانقاه، مسجد جامع و عصارخانه
جای جای این محله تاریخی دیدنی می باشد اما نزدیک به سردر تزیین شده خانقاه، مسجد جامع افوشته از یادگارهای سده نهم هجری قمری قرار گرفته که در زمره 10 اثر تاریخی برجسته و ثبت شده در فهرست ملی از این شهرستان است.
ساخت مسجد بنابر کتیبه ای درون آن به سال 831 می رسد؛ بنایی خشتی آجری، با معماری ساده که درب منبت کاری آن از نمونه های شکیل هنری می باشد.
از دیگر اثرهای به جا مانده در افوشته، بنایی نیمه ویران مربوط به بزرگترین عصارخانه های شهر و یکی از بزرگترین عصارخانه های استان اصفهان است که تا 200 سال پیش برپا بود و سنگ های بزرگ آسیاب و چوب بلند سنگ عصاری در میان خاکروبه ها هنوز وجود دارد.
افزون بر یک هزار و 800 اثر تاریخی و طبیعی در شهرستان نطنز شناسایی شده که تا کنون بیش از 120 مورد در فهرست اثرهای ملی به ثبت رسیده است.
8123