چاپ

پیام سپاهان - اصفهان – هنوز فرصت هست تا در سفر به اصفهان به خانه شهید مدرس در اردستان سری بزنیم و با بازدید از مقبره‌ای منسوب به کاوه آهنگر در چادگان به دل تاریخ و داستان کاوه و ضحاک شاهنامه سفر کنیم.

خبرگزاری مهر ، گروه استان‌ها: اصفهان از دیرباز به شهر گنبدهای فیروزه‌ای و دیار عالمان مشهور بوده است چراکه در جای جای دیار نقش جهان مساجد و مدارس علمیه‌ای سر برافراشته که علاوه بر زیبایی بدون تردیدِ معماری، مکانی برای پرورش علمای تراز اول جهان اسلام و هنرمندان بی شمار در عرصه‌های مختلف بوده است به گونه‌ای که حوزه علمیه اصفهان قدمتی بیش از قم دارد و تحت فولاد اصفهان به عنوان دومین قبرستان مهم شیعیان آرامگاه شعرا، نویسندگان، حکماً، عرفا، هنرمندان و بزرگان علوم دینی قرار گرفته است.
اما نام و نشان شهر اصفهان به گنبدهای فیروزه‌ای محدود نشده و انواع آثار و بناهای تاریخی نه تنها در این شهر بلکه در سراسر استان مشهود است به گونه‌ای که این تفکر را در ذهن گردشگران بر می‌انگیزد که نیمی دیگر از نصف‌جهان در شهرستانی‌های دیگر این استان رخ پنهان کرده و تنها ذهن کنجکاو و پایی استوار برای کشف این آثار کافی است تا شاهد دنیایی دیگر در جوار نصف جهان باشیم.
مجموعه تاریخی قاضی: این مجموعه کم‌نظیر در شهرستان آران و بیدگل مشتمل بر مسجد جامع، حسینیه، مهدیه، بقعه متبرکه پنج امامزاده، آب انبار، بازارچه شرقی، بازارچه غربی، مسجد ملأ علی، خانه علمای خاندان عاملی آرانی است و اکثر بناهای آن در دوران‌های صفویه، زندیه و قاجاریه احداث شده‌اند.

بنا به نقل یکی از علما و مراجع بزرگ خاندان عاملی آرانی، امام رضا (ع) در مسیر مسافرت به خراسان از این ناحیه عبور و در این مسجد نماز اقامه کرده‌اند.
کاروانسرا و کویر مرنجاب: یکی از انشعاب‌های راه تاریخی ابریشم از طریق کویر مرکزی و از آران و بیدگل می‌گذشته و به اصفهان و یزد مرتبط می‌شده است و گاهی کاروانهای تجاری و زوار مشهد مقدس در این مسیر مورد دستبرد راهزنان قرارمی‌گرفتند؛ بر این اساس این کاروانسرا به دستور شاه عباس اول صفوی و به منظور استقرار مأمورین محافظ در این راه و اقامت کاروانیان و مسافران خراسان در فاصله 50 کیلومتری شمال آران و بیدگل، در مجاورت دریاچه نمک و در نقطه‌ای با نام مرنجاب احداث شد.

این کاروانسرای زیبا که توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تعمیر و مرمت شده چشم اندازی از کویر معروف مرنجاب و دریاچه نمک دارد که خود یکی از جاذبه‌های کم نظیر گردشگری کشور است.
مسیر دسترسی : ابتدا باید به این نکته توجه کنید که در سفر به کویر هرگز تنهایی سفر نکرده و تجهیزات لازم و کافی باید مجهز شوید؛ چنانچه با خودروهای سواری قصد سفر به مرنجاب دارید تنها از مسیر اصلی این کار را انجام دهید چراکه سایر مسیرهای دسترسی عموماً نیاز به خودروهای دو دیفرانسیل و راهنمای آشنا به منطقه دارند.
از جمله این مسیرها می‌توان به مسیر خالدآباد از توابع شهرستان ابوزید آباد در جنوب شرقی کاشان به سمت پشت ریگ و مرنجاب اشاره کرد، طول مسیر در حدود 80 کیلومتر است که به مسیر مرنجاب-سفیدآب منتهی می‌شود.
مسیر دیگر دسترسی مسیر چاه هندوانه است که از شهرستان آران و بیدگل به سمت شمال شرقی وارد کویر شده پس از عبور از تپه‌های ماسه‌ای به چاه کنجه و نهایتاً مسیر اصلی مرنجاب ختم می‌شود.
مسیر محیط زیست از دیگر مسیرهای این منطقه است که از کیلومتر دوم جاده مرنجاب به سمت شرق از جاده اصلی جدا شده و به چاه کنجه و نهایتاً مسیر اصلی ختم می‌شود.
همچنین مسیر پارک ملی کویر که از پیشوای ورامین به سمت قلعه بلند و مبارکیه وارد محدوده پارک ملی کویر می‌شود و پس از عبور از کاروانسراهای قصر بهرام و سفید آب، مسیری به سمت مرنجاب منشعب می‌شود.
شهر زیرزمینی نوش آباد: کشف و شناسایی تأسیسات و راهروهای زیرزمینی طولانی با انشعاب‌های گوناگون در طبقات زیرین بافت قدیمی شهر نوش آباد که در اصطلاح محلی به آن (اویی) گفته می‌شود یکی از دیدنی‌های جذاب این شهر تاریخی و یکی از جاذبه‌های دیدنی آران و بیدگل است.

شهرستان آران و بیدگل با چهار شهر تابعه خود از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های بشری است که پیشینه و قدمت آن به تمدن سیلک مربوط می‌شود و دارای آثار تاریخی متنوعی است که در سفر به این شهرستان با آنها آشنا خواهید شد.
مسجد و مناره سین: روستای سین در فاصله 5 کیلومتری شمال شهر گز بُرخوار ، قدیمی‌ترین روستا در شمال اصفهان است که بافت تاریخی و خانه‌های قدیمی خود را همچنان حفظ کرده است.
اصلی‌ترین قسمت مسجد و مناره سین متعلق به دوران سلجوقی، ایوان جنوبی با محراب سلجوقی زیبای آجری با تزئینات گچ‌بری بی نظیر است و کتیبه کاشی فیروزه‌ای به خط کوفی مزین به آیه 33 سوره فصلت به عنوان بلندترین کتیبه تاریخی در بالای مناره قرار دارد.
قنات دو طبقه اردستان : این قنات از شاهکارهای منحصر به فرد آب‌رسانی دست بشر است به نوعی که دو رشته قنات با چاه‌های مشترک به صورت موازی و بر روی سر هم عبور و بیش از دو هزار سال است که بخشی از شهر اردستان را مشروب می‌کند.

در اردستان 16 رشته قنات تاریخی وجود دارد که بیشتر آنها فعال و دو مورد آن شاخص و منحصر به فرد است.
مقبره امیر اویس معروف به سنگ سفید: از سرداران عصر شاه اسماعیل صفوی است که در سال 920 ه . ق کشته شده است؛ در محل مقبره، سنگ مزار امیر اویس شامل سنگ قبر عمودی و افقی واقع شده که در نوع خود بی نظیر و منحصر به فرد محسوب می‌شود.
این آرامگاه که با آجرهای بسیار بزرگ ساخته شده و بر روی تپه‌ای از خاک رس که ارتفاع آن از سطح جاده غربی در حدود 5 متر بالاتر است قرار دارد و در گوشه شمال غربی کشتزارهای دشت «محال» اردستان واقع شده است.

مردم اردستان این بنا را با نام سنگ سفید می‌شناسند چون مقبره از سنگ مرمر زیبایی که در نور آفتاب به سفیدی نقره می‌درخشد ساخته شده است؛ بر سنگ مرمر افقی گل وب وته‌های اسلیمی و ختایی به زیبایی سنگ تراشی شده است و به اشعار حافظ و سعدی مزین شده است.
مسجد جامع اردستان: این بنا که آثار چهار دوره تاریخی شامل ساسانیان، آل بویه ، سلجوقی و صفویه را پشت سر گذاشته است، اولین مسجد دو طبقه در تاریخ اسلام و دومین مسجد چهار ایوانی در عصر سلجوقی است.

این مسجد از بناهای بکر و دست نخورده آن روزگاران است که سازه‌های آن از آجر و گچ، خشت و چوب بوده و برخلاف دیگر مساجد جامع داخل بافت‌های پیچیده و مسکونی است و در کمربندی از باغ‌های سبز انار قرار دارد.
خانه شهید مدرس درسرابه کچو : شهید مجلس در روستای سرابه در ده کیلومتری جنوب شرقی اردستان در خانه‌ای مذهبی متولد شده است و گردشگران در سفر خود به اردستان می‌توانند از محل اقامت این شهید مجلس بازدید کنند.
شهرستان اردستان به دلیل وجود عرفای بزرگی در عصر ایلخانی و تیموری در این شهر، شهر لقب دارالعرفان به خود گرفته است؛ وجود قنوات زیبا فضای سبز این نقطه از شهر را از بافت‌های مسکونی بیشتر نمایان نموده است به نوعی که در دل کویر مرکزی ایران با یک باغ شهر روبرو هستیم.
پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو : در شمال و شمال شرقی شهرستان تیران واقع شده است و از زیست گاه‌های حیات وحش به شمار می‌رود و مهمترین گونه‌های جانوری این منطقه شامل آهو، قوچ، پازن ، میش و گرگوجه است.
همچنین با توجه به اینکه تیران و کرون در گذشته به عنوان یکی از مناطق ییلاقی مورد توجه رجال و دولتمردان در دوره‌های تاریخی مختلف بوده، ارگ حکومتی قمیشلو در 6 کیلومتری شمال شهر تیران توسط مسعود میرزا ظل السطان پسر ارشد ناصرالدین شاه ساخته شده است.

شهرستان تیران و کرون به دلیل وجود تعداد زیادی درب‌های سنگی منحصر به فرد به نام شهر درهای سنگی معروف شده است.
مشهد کاوه: این مکان منسوب به زادگاه و مدفن مجاهد مشهور تاریخ، کاوه آهنگر است که بر علیه ظلم و ستم ضحاک شورش می‌کند و به همراه عامه مردم که از کثرت ظلم و بیداد به ستوه آمده بودند، ضحاک را از تخت چند ساله پادشاهی به زیر می‌کشد.
در کنار این مزار که در چادگان قرار دارد، یکی از سادات علوی به نام امامزاده حیدر بن علی (ع) مدفون است که سالیانه پذیرای تعداد بی شماری از زائران است که از دور و نزدیک به زیارت این امامزاده نائل می‌شوند.
در سالهای گذشته باستان شناسان جسد نوزادی متعلق به عصر آهن یعنی حدود سه هزار سال پیش را در تپه‌ای بنام آشنا در روستای مشهد کاوه کشف کرده‌اند.

همچنین قبر قارون یکی از پسران کاوه نیز در کنار این دو مقبره است.
مسیر دسترسی: برای بازدید از مشهد کاوه باید به روستای ساحلی مشهد کاوه در دوازده کیلومتری شهر چادگان سفر کنید.
مسجد حکیم: این مسجد یکی از مساجد بسیار نفیس چهار ایوانه است که همزمان با سلطنت شاه صفی و شاه عباس دوم به همت طبیب حکیم محمد داوودخان ملقب به تقرب‌خان در شهر اصفهان ساخته شده است.
کتیبه‌های متعدد این بنا که به دست استاد محمدرضا امامی، خوشنویس نامدار عصر صفویه نگاشته شده به همراه معماری بسیار زیبا به ویژه در محراب آن این مسجد را در شمار مساجد بسیار نفیس دوران صفویه قرار می‌دهد.

این مسجد نیز در جوار بازار واقع شده و دارای درب‌های متعددی در تمام جهات جغرافیایی برای ورود و خروج است که چند درب آن به بازار باز می‌شود و بار دیگر اندیشه قرار دادن معنویات در کنار زندگی دنیایی را در ذهن متبادر می‌سازد؛ موضوعی که در بسیاری از بناهای تاریخی اصفهان به نحوی شاهد آن هستیم.
مسجد سید: این مسجدِ مربوط به دوران قاجار، بزرگترین و مشهورترین مسجد اصفهان در قرن 13 است که به امر حجت‌الاسلام حاج سیدباقر از علمای بزرگ امامیه در دوره سلطنت محمدشاه قاجار بنا شده است.
در تزئینات کاشیکاری این مسجد به دلیل استفاده از طرح گلدان و منظره رنگ قرمز روشن نقش عمده‌ای دارد و این همان رنگی است که در مساجد دیگر دوره قاجار مانند مسجد رحیم خان و مسجد رکن الملک نیز مشاهده می‌شود.

آرامگاه این عالم بزرگ نیز در گوشه شمال شرقی صحن مسجد قرار دارد.
موزه هنرهای تزئینی: این موزه که در در عمارت تاریخی رکیب‌خانه مقارن با سلطنت شاه عباس اول در میان مجموعه بناهای دولت‌خانه صفوی احداث و به عنوان محل نگهداری لوازم سوارکاری و یراق آلات مرکب سلطنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

هم اکنون در این موزه آثار ارزشمند تزئینی از دوره صفوی و قاجاریه نگهداری می‌شود.
منار ساربان: مناره‌های مختلف اصفهان نیز از جمله آثار تاریخی بسیار ارزشمند هستند که از جمله آنها مناره 54 متری ساربان است که در شمال محله جویباره (بخش یهودی‌نشین قدیم اصفهان) واقع شده و از زیباترین منارهای اصفهان است که با تزئینات آجری، مقرنس‌های توأم با کاشیکاری و کتیبه‌های خود معرف سبک خاص معماری دوران سلجوقی است.

مسیر دسترسی: این مناره در خیابان کمال اصفهان در شمال محله جویباره (از بافت‌های یهودی‌نشین اصفهان) واقع شده است.